Mừng & lo cho nền kinh tế Việt nửa đầu năm

Việt Nam kết thúc nửa đầu năm 2012 với mức tăng trưởng GDP chỉ 4,38% cùng với mối lo giảm phát. Thế nhưng, vẫn có những điểm sáng.

Hết nửa đầu năm 2012, một loạt báo cáo phân tích của các tổ chức quốc tế, ngân hàng và chuyên gia kinh tế đều đã hạ triển vọng tăng trưởng năm nay của Việt Nam. Tại Hội nghị toàn quốc ngành Kế hoạch và Đầu tư sáng ngày 4.7, Thủ tướng cũng dự báo tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) năm nay sẽ chỉ khoảng 5,2-5,7%. Tuy nhiên, ngay cả mức tăng 5,2% cũng không dễ đạt được khi GDP 6 tháng đầu năm chỉ đạt 4,38%.

Một dấu hiệu đáng buồn là chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất tại Việt Nam đã giảm sâu trong tháng 6, đánh dấu 3 tháng sụt giảm liên tiếp kể từ tháng 3.2012. “Hoạt động sản xuất tiếp tục suy giảm cho thấy doanh nghiệp vẫn phải đối mặt với các điều kiện kinh doanh khó khăn ở Việt Nam. Nhu cầu cả trong lẫn ngoài nước đều thấp”, Trinh Nguyễn, chuyên gia kinh tế về châu Á của Ngân hàng HSBC, nhận xét.

Để hỗ trợ sản xuất kinh doanh, ngày 29.6 vừa qua, Ngân hàng Nhà nước đã cắt giảm thêm 1 điểm phần trăm lãi suất tái chiết khấu và lãi suất tái cấp vốn, xuống còn lần lượt 8% và 10%. Như vậy tính từ đầu năm, các mức lãi suất này đã được cắt giảm 5 điểm phần trăm trong khi trần lãi suất huy động giảm 4 điểm phần trăm (còn 9%).

Mặc dù lãi suất đã giảm nhưng tăng trưởng tín dụng vẫn còn chậm do nhu cầu thấp và doanh nghiệp khó tiếp cận vốn vay (vì không có đủ tài sản thế chấp). Chính phủ đã đặt chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cả năm 14-15%. Thế nhưng, các chuyên gia dự đoán con số này có thể chỉ đạt 13%.

Có thể thấy rõ những nỗ lực kích cầu của Ngân hàng Nhà nước thông qua việc gỡ khó cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Nhưng có lẽ mấu chốt vấn đề không nằm ở khu vực sản xuất. Bởi lẽ, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 6 đã giảm 0,26%. Đây là lần đầu tiên CPI giảm sau 38 tháng tăng liên tục. Mặc dù chưa đủ cơ sở để kết luận Việt Nam sẽ đối mặt với giảm phát nhưng con số này cũng cho thấy nhu cầu tiêu dùng đã suy yếu.

Theo chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh, lạm phát ở Việt Nam không còn do chi phí đẩy hay cung tiền tăng như trước đây nữa, mà là do tổng cầu sụt giảm mạnh. “Từ trước đến nay, chúng ta vẫn kích vào khu vực sản xuất chứ không phải tiêu dùng. Nhưng năm 2012, gốc rễ của vấn đề đình trệ xuất phát từ phía cầu, chứ không phải cung”, ông nhận xét. Vì thế, Chính phủ cần phải kích đúng chỗ.

Bức tranh kinh tế Việt Nam 6 tháng đầu năm không hẳn chỉ toàn những mảng tối. Tờ Wall Street Journal trong một bài viết mới đây nhận xét kinh tế Việt Nam đang cho thấy sức khỏe bền bỉ khi GDP quý II tăng 4,7% so với mức 4% của quý I.

Một dấu hiệu lạc quan khác là dự trữ ngoại hối đã tăng mạnh trở lại với mức tăng thêm hơn 10 tỉ USD trong 6 tháng đầu năm. Dự trữ ngoại hối hiện đạt mức 10 tuần nhập khẩu và có thể đạt 12 tuần nhập khẩu vào cuối năm nay. Đó là “một minh chứng cho thấy sức khỏe của nền kinh tế”, Thủ tướng nhận xét.

Một số chuyên gia kinh tế cho rằng có lẽ giai đoạn xấu nhất đã qua rồi nhưng kinh tế Việt Nam vẫn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn. Một trong những tâm điểm của 6 tháng cuối năm là giải pháp xử lý nợ xấu ngân hàng mà Ngân hàng Nhà nước cam kết sẽ đưa ra vào đầu tháng 7 này.

“Các nhà quan sát Việt Nam hy vọng rằng việc làm chậm quá trình tăng trưởng có thể sẽ là chất xúc tác giúp quốc gia thanh lọc và trút bỏ những gánh nặng đang đè lên nền kinh tế”, Ngân hàng HSBC nhận định.

Phương Linh