Hợp tác xã không phải là doanh nghiệp

Toàn bộ nội dung còn ý kiến khác nhau của Dự thảo Luật Hợp tác xã (HTX) sửa đổi đã được các đại biểu Quốc hội thảo luận, cho ý kiến vào chiều hôm qua (25/10). Theo chương trình nghị sự, ngày 20/11/2012, Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua Luật này.

Theo Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự án Luật HTX sửa đổi của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trước khi Dự thảo Luật HTX được trình Quốc hội cho ý kiến lần cuối vào chiều hôm qua, vẫn còn một số đề nghị quy định HTX là một loại hình doanh nghiệp (doanh nghiệp tập thể, doanh nghiệp đặc thù); bỏ quy định HTX chủ yếu cung ứng hàng hoá, dịch vụ cho xã viên, mà chủ yếu cung ứng hàng hoá, dịch vụ cho xã hội; xã viên không nhất thiết phải sử dụng hàng hoá, dịch vụ của HTX; việc phân phối lợi nhuận dựa chủ yếu vào vốn góp, không dựa vào mức độ sử dụng hàng hoá, dịch vụ của xã viên; không khống chế hoặc nâng mức góp vốn tối đa của xã viên từ 20% lên 30% hoặc 50% vốn điều lệ của HTX.

Tuy nhiên, hầu hết đại biểu Quốc hội nhất trí cao với Dự thảo. Đại biểu Trần Du Lịch (TP.HCM) cho rằng, Dự thảo Luật HTX (sửa đổi) lần này đã tiếp cận theo hướng rất đúng đắn về bản chất HTX. “Định nghĩa HTX là tổ chức kinh tế tập thể đã phù hợp với nghị quyết của Đảng và tương đồng với mô hình hoạt động tổ chức HTX trên thế giới. Mục tiêu của doanh nghiệp là tối đa hóa lợi nhuận cho người chủ của nó, còn mục tiêu HTX là tối đa hóa lợi ích của các xã viên; hoạt động theo nguyên tắc đối nhân, chứ không đối vốn”, ông Lịch nói.

Đánh giá cao Dự thảo Luật HTX (sửa đổi), đại biểu Phạm Hồng Phong (Hậu Giang) cho biết, Dự thảo đã khắc phục những hạn chế, khó khăn của Luật HTX năm 2003. “Dự thảo đã thể hiện được đúng như bản chất của hợp tác xã là tổ chức kinh tế tự chủ, do thành viên tự nguyện lập ra nhằm mục tiêu tối đa hóa lợi ích của từng thành viên thông qua việc đáp ứng nhu cầu chung về sản phẩm, dịch vụ hoặc tạo việc làm”, ông Phong phân tích.

Bên ngoài nghị trường, Dự thảo Luật HTX (sửa đổi) cũng thu hút sự quan tâm và nhất trí cao của nhiều chuyên gia. TS. Đinh Xuân Niêm, nguyên Trưởng ban Chính sách của Liên minh HTX Việt Nam, không đồng tình với việc coi HTX là một loại hình doanh nghiệp, bởi như vậy là đi ngược lại với bản chất của HTX. Nếu Luật HTX quy định như những kiến nghị nêu trên, thì HTX trở thành công ty TNHH nhiều thành viên hoặc công ty cổ phần. Vì vậy, không cần thiết phải xây dựng Luật HTX, thay vào đó, chỉ cần thêm 1 chương, thậm chỉ 1 điều hay 1 khoản vào Luật Doanh nghiệp quy định: “Doanh nghiệp tập thể (hay doanh nghiệp đặc thù) có thể thực hiện biểu quyết phương án, dự án, kế hoạch sản xuất – kinh doanh, phân bổ lợi nhuận, thanh lý tài sản, vay vốn, đầu tư hay những vấn đề lớn theo tỷ lệ vốn góp hoặc không theo tỷ lệ vốn góp của thành viên”.

“Kể từ khi HTX đầu tiên trên thế giới được thành lập tại Vương quốc Anh vào năm 1821 đến nay, tôi chưa từng thấy có HTX nào lại quy định, HTX chủ yếu cung cấp hàng hoá, dịch vụ cho xã hội; xã viên không nhất thiết phải sử dụng hàng hoá, dịch vụ của HTX; xã viên được góp vốn đến 30 – 50% vốn điều lệ và HTX phân phối lợi nhuận chủ yếu theo vốn góp”, ông Niêm khẳng định.

Theo ông Niêm, những quy định như trong Dự thảo Luật HTX vừa được trình Quốc hội không chỉ phù hợp với bản chất của mô hình kinh tế tập thể, phù hợp với tuyệt đại đa số các HTX đang hoạt động rất hiệu quả, mà còn phù hợp quy định của hầu hết các nước trên thế giới có nền kinh tế phát triển.

Trên thực tế, HTX Cây cảnh Xuân Quan (Văn Giang, Hưng Yên) cũng như hàng ngàn HTX khác trên khắp cả nước đang hoạt động rất hiệu quả, nhờ hoạt động theo đúng bản chất, mô hình tổ chức, nguyên tắc, quy định theo Dự thảo Luật HTX sửa đổi.

Tất cả xã viên tham gia HTX này chỉ phải đóng 5 triệu đồng vào vốn điều lệ, nhưng 100% xã viên được HTX hoặc các thành viên khác trong HTX hỗ trợ, giúp đỡ, chia sẻ về cây giống, phân bón, kỹ thuật trồng trọt và đầu ra của sản phẩm trên cơ sở hợp tác, tự nguyện, giúp đỡ lẫn nhau. “Chính nhờ sự hợp tác, giúp đỡ lẫn nhau và sự hỗ trợ của HTX, nên trong điều kiện thị trường cây cảnh gặp khó khăn, chúng tôi vẫn hoạt động khá tốt, kinh tế gia đình của hầu hết xã viên phát triển mạnh sau một thời gian tham gia HTX”, ông Lê Quý Đôn, xã viên HTX Cây cảnh Xuân Quan cho biết.