Thương hiệu Mercedes ngẫu hứng của số phận

Không phải nước Đức hiện diện ở đâu thì cũng đều có xe Mercedes. Nhưng, ở đâu có loại xe thì ở đó có sự hiện diện của nước Đức. Trí tuệ của người Đức tạo nên loại xe này, nhưng thương hiệu lại có gốc gác từ bên ngoài nước Đức.

Trong thế giới ô tô, Mercedes – niềm tự hào của nước Đức là thương hiệu được ngưỡng mộ và nể trọng. Cái tên này thôi đã đủ ẩn chứa sự sang trọng và đẳng cấp, chất lượng và tiện ích, an toàn và hiện đại.

Nói đến ngành chế tạo ô tô ở nước Đức không thể không nhắc đến Gottlieb Daimler và Karl Benz. Hai kỹ sư này đã chế tạo ra ô tô – độc lập với nhau – ngay từ trong những thập kỷ cuối của thế kỷ 19. Những chiếc ô tô do họ chế tạo ra thường mang tên của nhà thiết kế hay phát minh. Năm 1926, hai hãng này hợp nhất với nhau thành Công ty cổ phần Daimler-Benz-AG và từ năm 2007 chỉ còn gọi là tập đoàn Daimler AG. Câu chuyện về lịch sử thương hiệu Mercedes liên quan đến Công ty chế tạo động cơ Daimler (DMG) của ông Gottlieb Daimler. Ô tô của DMG là cội nguồn thứ nhất của thương hiệu này.

Cội nguồn thứ hai là một gia đình thương gia người Áo. Emil Jellinek là một thương gia cuồng tín về ô tô. Gia đình ông ở Viên nhưng lại rất thường xuyên ở Nizza (Pháp) vì Emil Jellinek còn là Tổng Lãnh sự Áo tại Nizza. Cũng nhờ thế mà Emil Jellinek có quan hệ rộng rãi với tầng lớp quý tộc và giới tài chính.

Hơn một thế kỷ qua đã có khoảng 20 triệu chiếc xe mang tên Mercedes ra đời

Năm 1893, Jellinek mua cho mình chiếc xe đầu tiên là xe bốn bánh Benz Viktoria của hãng Benz & Cie (của Karl Benz), nhưng lại rất không hài lòng với chiếc xe này. Năm 1896, tình cờ qua quảng cáo mà Jellinek biết về xe ô tô của DMG. Năm đó 46 tuổi, Jellinek tìm đến tận trụ sở của hãng DMG ở Cannstatt (Đức) đặt mua 2 chiếc ô tô, một chiếc 4 mã lực và một chiếc 9 mã lực (tốc độ khoảng 40 km/h – nhưng đối với Châu Âu cuối thế kỷ 19 đã là nhanh tới mức thiên hạ phải ngỡ ngàng rồi).

Từ năm 1897, Jellinek chính thức trở thành đại lý bán ô tô cho DMG ở Pháp và đồng thời còn tư vấn cho DMG trong việc chế tạo ô tô. Tốc độ và diện mạo lịch lãm, tiện ích và sang trọng là những khuyến nghị quan trọng nhất của Jellinek cho ban lãnh đạo DMG. Có thể nói Jellinek là cầu nối quan trọng nhất giữa hãng DMG với khách hàng. Tốc độ càng lớn càng tốt. Chiếc xe phải như một thứ đồ trang sức, nội thất hiện đại và hợp lý, máy móc ít gây ồn như có thể được…. Tóm lại là chiếc xe phải làm cho chủ sở hữu nó hoặc bất cứ ai ngồi trên đó cảm thấy hãnh diện. Ngoài ra, Jellinek còn tư vấn một điều rất quan trọng, Gottlieb Daimler nên dùng chính ô tô của hãng và tham gia các cuộc đua ô tô. Chiến thắng ở những cuộc đua như vậy sẽ khiến ô tô của hãng nổi tiếng khắp thế giới.

Năm 1899, Jellinek đặt mua của DMG 2 chiếc ô tô để tham gia cuộc đua ô tô ở Nizza. Emil Jellinek tham gia cuộc đua này dưới cái tên “Monsieur Mercedes”. Mercedes là tên của cô con gái khi đó mới 10 tuổi của Jellinek. Vì thế cuộc đua ô tô này được coi là thời khắc khai sinh ra thương hiệu Mercedes. Nhưng khi đó, Mercedes vẫn mới chỉ là tên đặt cho 2 chiếc ô tô. Jellinek không đoạt giải gì ở cuộc đua này và cả ở cuộc đua năm sau cũng như vậy. Nhưng Jellinek không nản lòng. Ông thuyết phục DMG cải tiến kỹ thuật, áp dụng những phát kiến mới để chế tạo ô tô có tốc độ cao hơn nhưng đồng thời an toàn hơn. “Tôi không muốn có chiếc xe của ngày hôm nay, thậm chí cả của ngày mai, mà muốn có chiếc xe của ngày kia. Công xưởng của tôi là đường xá. Ở đó quyết định tất cả” – đó là câu nói được coi như cửa miệng của Emil Jellinek.

Ngày 2/4/1990, Jellinek đặt DMG chế tạo một loại xe ô tô mới theo những tiêu chí: nhẹ, nhanh và đẹp. Yêu cầu của Jellinek là loại xe mới này được mang tên Daimler-Mercedes. Nhưng về sau, thiên hạ chỉ còn nhớ đến mỗi “Mercedes”. Mercedes với tư cách là biệt danh cho cả một dòng xe ô tô xuất hiện từ năm 1900. Ngày 22/12/1900, những chiếc xe đầu tiên của dòng xe mới này được xuất xưởng. Chúng mang tên Mercedes 35 PS (35 mã lực), do không phải ai khác ngoài Wilhelm Maybach thiết kế. Có thể nói đó là chiếc xe ô tô hiện đại nhất thế giới đương thời. Lý giải của Jellinek về việc bỏ “Daimler” trong tên gọi chung để chỉ còn có “Mercedes” là chỉ muốn đề cao tên gọi con gái mình, nhưng cũng rất phù hợp với tiêu chí đối với thương hiệu dễ nói ra, dễ nghe lọt tai và dễ đọng lại trong trí nhớ”. Mercedes là một cái tên như thế.

Cuộc đua xe ô tô ở Nizza cuối tháng 3 năm 1901 là dịp đăng quang của Mercedes với 4 giải nhất và 5 giải nhì. Paul Meyan, Tổng thư ký Câu lạc bộ ô tô Pháp, đã phải tuyên bố: “Chúng ta đã bước vào thời đại Mercedes”.

Mercedes từ đó trở thành thứ đồ sở hữu không thể thiếu của tất cả những ai có tiền của, có quyền lực và có danh. Các nhà triệu phú Mỹ như Rockefeller, Astor, Morgan hay Taylor phải đặt mua Mercedes, các quan chức chính phủ sử dụng xe Mercedes làm xe công… Wilhelm Maybach được coi là “Vua thiết kế xe ô tô” chia sẻ vinh quang với Jellinek. Năm 1902, Mercedes được đăng ký bản quyền thương hiệu. Từ đó, tất cả các xe ô tô của DMG và sau này hợp nhất với Benz & Cie thành DaimlerBenz đền mang tên Mercedes. Hơn một thế kỷ qua đã có khoảng 20 triệu chiếc xe mang tên Mercedes ra đời và khoảng một nửa trong số đó hiện vẫn đang ngày ngày chạy trên mọi nẻo đường của thế giới.

Emil Jellinek mất năm 1918 trong giàu sang và danh giá. Cô gái mà tên gọi trở thành thương hiệu ô tô nổi tiếng Mercedes Jellinek sinh ngày 16/9/1889 ở Viên. Năm 1909, cô kết hôn với Bá tước Karl Schlosser ở Viên, có với ông 2 người con và ly hôn sau 14 năm chung sống. Năm 1926, cô kết hôn lần thứ hai với nghệ sỹ điêu khắc Rudolf von Weigl nhưng chỉ được có mấy tháng thì người chồng qua đời. Mercedes mất ngày 23/2/1929 tại Viên vì bệnh ung thư xương. Tên cô thành thương hiệu xe ô tô nổi tiếng thế giới, vậy mà bản thân cô lại không hề có chiếc xe ô tô nào. Năm 1903, nhà nước Áo cho phép gia đình Jellinek được gắn thêm cái tên Mercedes vào tên họ Jellinek và từ đó dòng họ này mang tên Jellinek-Mercedes. Emil Jellinek tự hào về điều đó như thể được phong tước hầu. Người ta lưu truyền lại rằng ông đã bộc bạch: “Lẽ thường con cái mang tên họ của cha. Lần đầu tiên có người cha mang tên con gái”.

Biểu tượng thương hiệu Mercedes là ngôi sao ba cánh và là ý tưởng của Gottlieb Daimler. Có giả thuyết nói rằng Daimler muốn tạo hình ảnh sự phát triển của hãng như ngôi sao mọc trên nền trời. Cũng có giả thuyết lý giải hình ảnh đó ám chỉ thông điệp “xe Mercedes như ngôi sao may mắn”. Điều chắc chắn là nó được sử dụng lần đầu tiên năm 1909. Năm 1916, nó có được thêm vòng tròn bao bọc xung quanh. Từ năm 1921, nó được đặt ở phía trước xe, ngay trên bình làm lạnh máy. Từ năm 1926, nó có thêm vòng nguyệt quế xung quanh và tên của hai người sáng lập nên tập đoàn là Daimler và Benz. Lịch sử của thương hiệu Mercedes đặc biệt nhất ở chỗ nó ra đời nhờ ngẫu hứng đặt tên của một người cha, ngẫu hứng sáng tạo của một nhà thiết kế thiên tài và ngẫu hứng kinh doanh của các doanh nhân. Nếu nói đó là ngẫu hứng của số phận cũng không có gì quá.