Các hình thức trắc nghiệm tuyển dụng bạn hay gặp phải

Không hiếm trường hợp ứng cử viên bị đau dầu, khó ở hay không
có tâm trạng, hoặc đang có những vấn đề riêng tư nghiêm trọng xảy ra
đúng vào thời điểm phỏng vấn và vì thế đã để lại ấn tượng không tốt nơi
người phỏng vấn.

Hoặc ngược lại, ứng cử viên có thể tỏ ra là một người
nói chuyện dễ chịu, cả hồ sơ cá nhân, kinh nghiệm công tác cũng có vẻ
như đạt yêu cầu của công việc, nhưng sau khi nhận mới vỡ lẽ, anh ta làm
việc kém hiệu quả, tiếp thu chậm và khả năng xử lý tình huống kém. Ðiều
đó cho thấy, những cảm giác ban đầu tốt nhất nên kiểm tra lại.

Chính
vì vậy mà người ta dùng đến test, vì dù sao kết quả test cũng mang tính
chất khách quan. Kết quả test có độ chính xác dao động từ 20% đến 70%,
tuỳ thuộc vào từng loại test và độ chuyên nghiệp của người xử lý kết
quả.

Tuy nhiên, test cũng như con dao hai lưỡi, vì vậy để không bị quá
phụ thuộc vào test và sử dụng test một cách hiệu quả nhất, ngoàI việc
cần phải có kiến thức chuyên nghiệp về tâm lý để hiểu những mâu thuẫn
bên trong các kết quả được đưa ra, còn nên dùng kết hợp nhiều loại test
để loại bỏ những kết quả không đáng tin cậy.

Tuỳ vào các vị trí công việc mà người ta sử dụng từng loại test khác
nhau. Một cán bộ nhân sự kinh nghiệm sẽ biết dựa trên tính chất từng
công việc và những yêu cầu, tiêu chuẩn nhất định cho công việc đó mà sử
dụng một hoặc vài test nào đó cho phù hợp.

Chẳng hạn, quan trọng nhất
đối với kế toán là tinh thần trách nhiệm, sự chú ý, khả năng xử lý lượng
thông tin lớn, khả năng ghi nhớ con số tốt, khả năng làm việc với cường
độ và năng suất cao.

Nếu để ý, ta sẽ thấy trong các phòng kế toán chủ
yếu là nhân viên nữ, vì vậy, người tuyển dụng còn phải lưu ý đến tính tình và cách ứng xử của người xin việc để tránh những va chạm có thể xảy ra trong tập thể nữ.

Hoặc, đối với manager rất quan trọng óc tư duy chiến lược và óc phân
tích, khả năng ứng xử linh hoạt, tính quyết đoán và dám chịu trách nhiệm
về những quyết định của mình, khiếu làm việc với khách hàng và khả năng
chỉ đạo cấp dưới.

Nhà thiết kế của một hãng quảng cáo nhất định phải có
tính sáng tạo, có những ý tưởng độc đáo, óc tưởng tượng phong phú, khả
năng làm việc độc lập và năng suất, khả năng làm việc nước rút và sự
linh hoạt trong phục vụ khách hàng.

Các trắc nghiệm có thể chia làm những loại sau đây:

* Trắc nghiêm IQ (bao gồm cả trắc nghiệm trí nhớ và khả năng chú ý)

* Trắc nghiệm tâm lý và phân loại tính cách

* Trắc nghiệm cách xử sự trong các tình huống

* Trắc nghiệm trình độ chuyên môn

Sử dụng hay không sử dụng các loại test trong quá trình tuyển dụng là
quyết định của từng cơ quan và phụ thuộc chủ yếu vào suy nghĩ của lãnh
đạo công ty, mà những suy nghĩ này thông thường xuất phát từ những định
kiến chứ ít khi dựa trên thực tế. Song, nếu ứng cử viên đã từng có kinh
nghiệm làm việc với các test rồi thì sao?

Anh ta có thể đánh dấu những
câu trả lời được coi là tốt trong các test về cá tính hay không?
K.Toroshina, chuyên viên về tâm lý cho rằng, điều này không có ảnh hưởng
gì đặc biệt. Những test về trí tuệ thường giống như một kỳ thi, và vì
vậy nhiều người thường hoang mang, lúng túng, trong khi những test này
đòi hỏi phải tập trung, ngay cả khi đã biết trước câu trả lời đúng.

Thường thường, tất cả các test dạng này đều có giới hạn thời gian, nghĩa
là cần phải thể hiện năng suất làm việc trong thời gian ngắn.

Ngoài
việc cho thấy các đặc điểm về tư duy, test còn cho phép nhận xét về khả
năng làm việc và tốc độ xử lý thông tin. Một anh chàng đần độn chắc chắn
sẽ không thể đạt được chỉ số thông minh cao một cách ấn tượng và có sức
thuyết phục, cũng như anh ta khó mà nhớ được tất cả những câu trả lời
đúng trong tất cả các test.

Dù sao thì từ khía cạnh nào đó, cũng có thể
đánh giá được con người: nếu một người đã biết trước câu trả lời, có
nghĩa là anh ta đã bỏ thời gian và công sức để chuẩn bị, thu thập thông
tin, tìm hiểu về chỉ số thông minh của mình.

Ðối với các test về cá tính thì việc đánh dấu các câu trả lời đúng
thực sự là vô nghĩa, bởi kết quả của các test dạng này không bao giờ có
thể gọi là tốt hay xấu: đơn giản là mỗi con người đều rất riêng. Làm sao
bạn có thể biết, típ người nào sẽ được lãnh đạo công ty này thích?

Một
người luôn đưa ra những câu trả lời mang tính chất khuôn mẫu, làm vừa
lòng người khác thường để lại những ấn tượng không lấy gì làm tốt đẹp.
Trong mỗi test cá tính đều có cột kiểm tra mức độ thật thà, cột này sẽ
tóm ngay được những câu trả lời kiểu như vậy.

Trong những
trường hợp đó, rất khó đưa ra một nhận xét cụ thể và chính xác về người
đó ngoài việc anh ta đang dấu diếm một điều gì đó. Và dĩ nhiên, khi nhìn
vào kết quả test đó, có thể đoán trước rằng nhà tuyển dụng sẽ không có ý muốn gặp lại ứng cử viên này.

* Trắc nghiêm IQ (chỉ số thông minh):

Dạng test này giúp đánh giá mức độ phát triển trí tuệ và trình độ học
vấn của người xin việc. Trong số đó, có thể kể ra test kiểm tra cấu
trúc trí tuệ theo các đặc đIểm về tư duy toán học, tư duy ngôn ngữ, kháI
niệm không gian, đặc đIểm trí nhớ…) của Amthauer, nhóm test xác định
chỉ số thông minh của Aizenka, test thông minh của Raven, test kiểm tra
khả năng của học sinh cuối cấp về suy luận, so sánh sự vật và sựu việc,
tìm thấy sự khác biệt và tương đồng… NgoàI ra, còn có một nhóm test đặc
biệt giúp xác định đặc điểm (nhận dạng) trí nhớ, dung lượng và tốc độ
của trí nhớ và khả năng chú ý của mỗi người.

* Trắc nghiệm năng khiếu và thiên hướng ngành nghề:

Giúp đánh giá mức độ phù hợp của các đặc đIểm tâm lý với các loại
hình công việc và ngành nghề (ví dụ như: test của Vorobiov đưa ra 60
loại hình công việc, test của Klimôv đưa ra 5 lĩnh vực hoạt động cho 5
típ người…).

Chẳng hạn, đối với những nghề như giáo viên, phiên dịch,
chuyên viên về các quan hệ xã hội hoặc thậm chí đối với thư ký có thể sử
dụng những test kiểm tra khả năng vận dụng ngôn từ (diễn đạt có rõ ràng
mạch lạc và logic hay không, có vốn từ rộng không, có khả năng nắm bắt
được suy nghĩ và lời nói của người khác hay không…); đối với vị trí giám
đốc kinh doanh và chuyên viên nghiên cứu thị trường thường sử dụng test
trắc nghiệm óc phân tích (khả năng phân tích và hệ thống hoá khối lượng
thông tin lớn); đối với nhà thiết kế hoặc hoạ sỹ lại cần chú ý đến tư
duy về không gian và khả năng giải quyết những bài toán đòi hỏi yếu tố
sáng tạo…

* Trắc nghiệm tâm lý và dạng tính cách:

Giúp xác định những phẩm chất, đặc đIểm cá tính đặc trưng của từng
người. Mỗi loại trắc nghiệm có thế mạnh riêng đối với việc đánh giá một
số phẩm chất. Thông thường, các test này cung cấp một số thông tin tương
đối rõ nét về những đặc điểm trong biểu hiện của từng người, khả năng
thích nghi của anh ta…

Test tâm lý được phân ra nhiều loại. Một số test đưa ra thông tin về
mức độ biểu hiện của từng đặc điểm tính cách (ví dụ, test Kettell), số
khác dựa trên tổng thể những biểu hiện của tính cách mà xếp một người
vào típ này hay típ khác (như test Mayers-Brigs).

Có loại test tổng hợp,
giúp ta đánh giá được con người một cách khái quát, và cũng có các loại
test chuyên sâu vào một đức tính cụ thể nào đó (chẳng hạn, test kiểm
tra khả năng tự chủ, cách đưa ra những quyết định, kiểm tra thiên hướng
bạo lực…). Một số test khác chuyên dùng để tìm hiểu những hạn chế hoặc
bệnh lý trong tính cách và quá trình phát triển cá tính của người đó (ví
dụ, MMPI).

Ðặc biệt, có 1 số loại test rất hiệu quả trong việc xác định động lực
của một ứng cử viên (có thật sự muốn làm việc/học tập hay không, đIều
gì có thể khiến anh ta làm việc tích cực hơn và thúc đẩy anh ta đến
những hành động cụ thể), hoặc tìm hiểu những định hướng giá trị của anh
ta.

Các test hình hoạ đôi khi cũng được dùng, chẳng hạn, vẽ 1 hình gì đó
hoặc bình luận một bức tranh hay tấm ảnh nào đó. Những test này tương
đối phức tạp và đòi hỏi nhiều thời gian cũng như công sức để xử lý
chúng, nhưng bù lại, nếu biết sử dụng, chúng sẽ cho những thông tin rất
đáng tin cậy.

* Trắc nghiệm cách xử sự trong các mối quan hệ:

Kết quả test này cho biết phong cách giao tiếp của một người với
những người xung quanh, khả năng đi đến thoả hiệp trong những tình huống
căng thẳng, khả năng tương trợ và kỹ năng giao tiếp trong các tình
huống khác nhau. Các nhà tuyển dụng đặc
biệt hay sử dụng trắc nghiệm về mức độ dễ va chạm của các ứng cử viên,
bởi lẽ, những va chạm này làm cho mối quan hệ trong tập thể trở nên rất
phức tạp và có khi ngốn hết toàn bộ thời gian làm việc của nhân viên,
đIều mà lãnh đạo nào cũng không hề muốn.

* Các loại test tìm hiểu phong cách lãnh đạo:

Ðó là các loại test giúp tìm hiểu động cơ phấn đấu trong công việc
của người lãnh đạo (test của Mekhrabian), test giúp đánh giá mức độ tự
kiểm soát (test của G.Rotter), test dánh giá sự tự chủ trong các tình
huống (nói chung, lúc thất bại, khi thành công, trong quan hệ gia đình,
trong công việc, trong quan hệ bạn bè, lúc khoẻ mạnh và ốm đau), test
đánh giá bản lĩnh và nhu cầu về thành tựu…

* Trắc nghiệm trình độ chuyên môn (hoặc trình độ vận dụng)

Các test đánh giá trình độ hiểu biết và kỹ năng thường dùng trong các
tổ chức hoặc trong các vòng sơ tuyển của các công ty. Trong các loại
test nói trên thông dụng nhất phải kể đến test kiểm tra kiến thức về các
nguyên tắc kế toán cơ bản (GAAP), test kiểm tra trình độ tiếng Anh
(TOEFL, IELTS), các loại test kiểm tra kỹ năng máy tính…

* Cách chuẩn bị cho trắc nghiệm:

Ðể có kết quả trắc nghiệm tốt nhất, bạn cần biết một số bí quyết nhỏ
sau đây: thứ nhất, không nên lo lắng và căng thẳng quá. Ðiều đó chỉ làm
cho kết quả test tệ hại hơn mà thôi. Hơn nữa, không nên quên rằng rất có
thể người ta đang để ý bạn trong khi bạn trắc nghiệm đấy.

Nhiều khi bản
thân kết quả trắc nghiệm đối với nhà tuyển dụng không
quan trọng bằng biểu hiện của bạn trong quá trình trắc nghiệm: nó nói
lên bạn có biết cách tập trung hay không, có biết cách ước lượng thời
gian hay không, có khả năng làm việc độc lập hay không, bạn tổ chức công
việc của mình ra sao…

Ðôi khi người ta có thể chỉ qua cho bạn cách làm trắc nghiệm hoặc có
thể đề nghị bạn làm quen với bản hướng dẫn trước khi trắc nghiệm. Trong
những trường hợp đó người ta thường cho phép bạn đặt câu hỏi. Song kể cả
khi người ta không đề cập đến chuyện đó, bạn vẫn có quyền hỏi khi có
điều gì chưa hiểu hoặc muốn biết rõ thêm.

Bạn đừng sợ bị coi là ngốc
nghếch và cũng đừng cố tỏ ra khiêm tốn. Câu hỏi của bạn trên thực tế sẽ
được hoan nghênh và còn nhấn mạnh được sự cẩn thận và thái độ nghiêm túc
của bạn đấy. Song, điều này cũng không có nghĩa là trong bất cứ trường
hợp nào cũng nhất định phải đặt câu hỏi để tạo ấn tượng tốt với người
phỏng vấn. Chỉ nên đặt câu hỏi khi bạn còn chưa biết chắc là bạn đã hiểu
đúng một điểm nào đó thôi.

Nếu kiến thức chuyên ngành của bạn vững thì bạn không cần lo sợ bất cứ điều gì khi gặp phải test kiểm tra trình độ chuyên môn.

Nếu đó là các test về trí tuệ, bạn cần phải chú ý và tập trung. Không
bao giờ nên chúi mũi vào một câu hỏi nào đó, đặc biệt là lúc đầu.
Thường thường, người ta khuyên rằng nên bỏ qua câu hỏi khó và chỉ quay
lai nếu còn thừa thời gian.

Nhất định phải làm theo lời khuyên này nếu
bạn muốn có kết quả tốt. Hãy nhớ rằng đôi khi có những câu hỏi được cố
tình đặt ra để đánh lạc hướng bạn, có những câu hỏi không có lời giải,
có những câu hỏi vô nghĩa và thậm chí là sai. Số lượng câu hỏi có thể cố
tình được cho nhiều hơn số có thể giải được trong khoảng thời gian đó.

Trong bất kỳ trường hợp nào bạn cũng không nên hoảng sợ, mà hãy làm tất
cả những gì khả năng của bạn cho phép, và như vậy chắc chắn bạn sẽ thành
công.

Nếu đó là các trắc nghiệm về cá tính, bạn đừng bao giờ nghĩ đến
chuyện nói dối. Tốt hơn cả, bạn hãy trả lời tự nhiên và thành thật. Hãy
nghĩ xem những phẩm chất nào cần cho vị trí công việc này và chúng có ở
bạn hay không. Nếu bạn có đầy đủ những phẩm chất đó thì thật là lý
tưởng. Song nếu bạn chưa có, nhưng bạn nghĩ rằng bạn hoàn toàn có khả
năng phát triển những đức tính đó thì có thể trả lời từ khía cạnh mong
muốn của bạn.

Nhưng nếu công việc đó đòi ở bạn một điều ngược hẳn với
tính cách của bạn, chẳng hạn như phải thường xuyên làm việc với đám
đông, trong khi bạn là người thích cô độc và thường mất tự chủ khi có
nhiều người thì bạn thử nghĩ xem, liệu có đáng phải dùng đến nói dối để
đạt cho kỳ được công việc này hay không?

Bạn có thể tìm mua tại hiệu sách những cuốn sách nói về
các loại trắc nghiệm và ứng dụng của từng loại. Tìm hiểu sơ bộ về các
loại test sẽ giúp bạn hình dung được những loại test bạn có thể sẽ gặp
phải, và như vậy, bạn sẽ chủ động hơn khi bước vào trắc nghiệm.

Theo Tailieunhansu