Tại sao dân bán hàng hay bị coi là toàn nói dối?

Nếu như dân marketing bóng bẩy, cao xa và vĩ mô thì dân sales lại có vẻ lam lũ, gần gũi với nhân tình thế thái và rất vi mô. Lắm khi hai phía đều lên án nhau. Sales chạy ngoài đường nhiều quá thì bảo marketing chẳng làm [được] gì. Marketing thì bảo sales sao không [biết] bán hàng khi thị trường đã dọn sẵn rồi.

Trong số những kỹ năng làm việc mà người ta hay đi học thì sales luôn có nhiều học viên nhất. Người thì muốn học để xem thử bán hàng phải làm sao, dĩ nhiên cũng có người đi học chỉ để xem người khác làm việc đó như thế nào.

Nghề nào cũng có cái bị mang tiếng, kiểu “Thợ may ăn giẻ, thợ vẽ ăn hồ”, sales cũng không phải ngoại lệ khi dễ bị “mắng vốn” là hay… nói dối. Tại sao thế nhỉ? Có lẽ do suy nghĩ rằng sales là lấy tiền của người khác, mà tiền thì ai chẳng quý, ai chẳng muốn giữ, vì thế nếu lấy được tiền của người ta thì chỉ có cách là… dối trá.

Suy nghĩ ngộ thế mà lại có thật ở rất nhiều người và nhiều nơi, vậy mới lạ.

Chuyện kể có anh nọ đi xin việc mãi mà không được, nộp hồ sơ vào đâu cũng bị từ chối.

Bỗng thấy công ty kia thông báo tuyển nhân viên kinh doanh, anh bí quá nên liều nộp hồ sơ luôn. Tuy nhiên, do công ty yêu cầu một loạt kinh nghiệm kiến thức mà anh chưa bao giờ có nên quyết định… bịa tất.

Qua được vòng sơ tuyển, đến vòng phỏng vấn cuối cùng thì anh gặp được giám đốc công ty. Thấy ông cầm hồ sơ của anh trên tay, nhìn đi nhìn lại với vẻ mặt rất nghiêm trọng rồi nói: “Chúng tôi đã xác minh hồ sơ của anh. Anh làm giả hồ sơ và khai dối từ đầu tới cuối”.

Nghe đến đó, anh chàng cảm thấy vô cùng tuyệt vọng. Ông giám đốc nói tiếp: “Thật tuyệt! Chúng tôi mời anh vào phòng Sales của công ty. Chúc mừng anh!”

Sales còn một “tật” dễ thương nữa là bệnh hứa, hệt như người ta vẫn nghêu ngao: Hứa thật nhiều… Nhưng sao gọi là “tật”? Vì đi đâu cũng… hứa.

– Bên em bán cái này không?

– Có chứ anh! (Mặc dù trong đầu vẫn chưa biết cái đấy là cái gì!)

– Thiết bị này làm được chuyện này không em?

– Có chứ anh! Cái đó dễ lắm, để em “bảo” kỹ thuật bên em làm cho anh! (Mặc dù không hề biết có làm được không!)

Mâu thuẫn giữa sales và các bộ phận hậu cần hay kỹ thuật cũng thường đến từ đó: khi sales đã hứa thì tất cả bộ máy phải chạy theo, vì anh ta đã trót hứa với… Thượng đế.

Bất chấp những lời phàn nàn, sales vẫn cứ hứa đều đều, bởi không hứa không được. Không hứa là mất khách hàng. Không hứa thì không ai có việc làm cả. Đó là lý do tại sao nói tật hứa của sales lại… dễ thương.

Một đội bóng thì phải có hàng tiền đạo, công ty thì phải có đội ngũ sales đứng ở tuyến đầu: sản phẩm, dịch vụ có đến được với khách hàng hay không là bắt đầu từ họ. Vì thế họ được cưng chiều. Nhưng cũng vì thế mà công việc của họ rất khắc nghiệt: kết quả không tốt là mọi thứ đổ lên đầu họ. “Bọn Tây” có câu nói dành riêng cho sales là “Number talks”. Con số, tức là kết quả kinh doanh, nói lên tất cả. Ngắn gọn thì mọi vui buồn sướng khổ của công ty ra sao thì sales là người cảm nhận dễ dàng và rõ ràng nhất.

Thực tế, sales là công việc rất vất vả khi phải đổi sản phẩm của mình (tài sản có rủi ro cao) để lấy tiền của khách hàng (tài sản ít rủi ro nhất). Nghe thôi đã thấy khó rồi, vậy mà họ vẫn lạc quan lắm. Đơn giản vì không lạc quan thì không thể làm sales được!

Không tin, bạn có thể tự kiểm chứng, mà bằng chứng hùng hồn nhất là bất cứ khi nào bạn gặp một người đang nói rất hùng hồn về một chuyện mà anh ta không hề biết tí gì, thì đấy gần như chắc chắn là một tay… sales chuyên nghiệp.

(*) Nội dung bài viết trích từ cuốn “Quản trị học vui vẻ” của Vũ Thái Hà.