Công nghệ thông tin: Điểm sáng của nền kinh tế

Nhân sự kiện trao tặng danh hiệu Sao Khuê – giải thưởng dành riêng cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực CNTT (27/4), DĐDN đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Minh Hồng – Thứ trưởng Bộ TT-TT về triển vọng phát triển của lĩnh vực này.

Ông Hồng cho biết: Trong thời gian qua, mặc dù nền kinh tế còn nhiều khó khăn, lĩnh vực CNTT-TT vẫn duy trì đà tăng trưởng cao, tiếp tục là điểm sáng của nền kinh tế, có nhiều đóng góp cho GDP cả nước. Trong năm 2013, doanh thu công nghiệp phần cứng – điện tử, với sự đóng góp lớn từ các dự án FDI của các tập đoàn đa quốc gia hàng đầu như Samsung, Intel, Nokia, Cannon …, có bước phát triển vượt bậc, trong đó phần lớn xuất khẩu, đóng góp tích cực cho việc giảm nhập siêu của Việt Nam. 

– Tuy nhiên, có nhiều ý kiến cho rằng ngành CNTT vẫn chưa phát triển đúng tiềm năng hiện có, thưa ông?

Hiện, công nghiệp phần mềm, nội dung số và dịch vụ CNTT đạt doanh thu hơn 2,6 tỷ USD, với giá trị gia tăng trong nước rất cao, trên 80%. Ngoài ra, CNTT cũng góp phần tích cực cho phát triển các ngành kinh tế khác và toàn xã hội, là công cụ hữu hiệu giúp tái cấu trúc nền kinh tế, từng bước xây dựng kinh tế tri thức, xã hội thông tin. Tuy vậy, ngành công nghiệp CNTT Việt Nam cũng gặp một số khó khăn, thách thức. Mặc dù môi trường sản xuất kinh doanh đã có cải thiện nhưng các doanh nghiệp CNTT Việt Nam vẫn đang gặp một số khó khăn như: lãi suất ngân hàng vẫn còn cao, các chi phí như tiền lương, thuê mặt bằng cũng còn cao,… Đặc biệt, quy mô thị trường đang bị thu hẹp mạnh do suy thoái kinh tế. Tại thị trường trong nước, chủ trương thắt chặt đầu tư công đã làm cho thị trường khối các cơ quan chính phủ bị cắt giảm mạnh. Trên thị trường quốc tế, các doanh nghiệp Việt Nam đang phải cạnh tranh gay gắt với các doanh nghiệp CNTT thuộc các quốc gia khác như Phi-líp-pin, Trung Quốc, Ấn Độ,… 

– Vậy theo ông, đâu là giải pháp đột phá để phát triển ngành CNTT VN trong thời gian tới ?

Khuyến khích hợp tác – nhà nước trong triển khai các ứng dụng CNTT lớn, khuyến khích thuê ngoài dịch vụ CNTT để mở rộng thị trường, tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt Nam có thể tích lũy kinh nghiệm, năng lực, từ đó có khả năng cạnh tranh cao hơn trên thị trường quốc tế.

Cải thiện hành lang pháp lý, tiếp tục nghiên cứu giảm bớt các TTHC để môi trường đầu tư thông thoáng, huy động tối đa các nguồn vốn, cả của nhà nước, doanh nghiệp, người dân và vốn tài trợ, đầu tư từ nước ngoài cho lĩnh vực ICT. 

Tăng cường chất lượng nguồn nhân lực CNTT đang học tập tại các trường Đại học, Cao đẳng, nên triển khai các hoạt động như: đưa sinh viên năm cuối chuyên ngành CNTT, Điện tử Viễn thông đi thực hiện nghiên cứu và thực tập tại các tổ chức, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực CNTT, tổ chức các khóa đào tạo ngắn hạn, thực tập sinh, nâng cao kỹ năng mềm, đào tạo công nghệ – kỹ thuật mới, đào tạo một số chuyên gia CNTT có trình độ cao,…

Bên cạnh đó, cần triển khai đồng bộ một số giải pháp khác như: Tập trung nguồn lực nghien cứu khoa học công nghệ, nâng cao sức cạnh tranh cho doanh nghiệp CNTT Việt Nam, thúc đẩy ứng dụng và phát triển phần mềm nguồn mở để góp phần giảm tỷ lệ vi phạm bản quyền phần mềm, giữ vững chủ quyền số quốc gia và đảm bảo an toàn an ninh thông tin.

– Các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao đã có nhưng các dự án nhằm thúc đẩy sự phát triển của ICT nước nhà dường như còn khiêm tốn, vậy để thu hút đầu tư cần có những chính sách thu hút gì từ phía Chính phủ?

Mặc dù đã có những điểm sáng về FDI trong công nghiệp CNTT như Samsung, Intel, các DN phần mềm Nhật Bản (NEC, Hitachi…), Châu Âu (Haveynash, …), tỷ trọng xuất khẩu gia tăng trong 3 năm gần đây. Tuy nhiên, theo thống kê của Bộ Kế hoạch & Đầu tư về tình hình FDI, đầu tư cho ngành TT-TT mới chỉ chiếm tỷ lệ khá khiêm tốn, năm 2011 chiếm 2% trong tổng vốn đầu tư FDI tại Việt Nam, đứng thứ 3 trong số 10 chuyên ngành chính về tổng số dự án FDI nhưng lại chỉ đứng thứ 6 về tổng vốn đầu tư đăng ký. 

Thu hút đầu tư nước ngoài là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhằm thúc đẩy phát triển ngành CNTT nói chung và công nghiệp CNTT nói riêng. Trong dự thảo Chương trình phát triển công nghiệp công nghệ thông tin đến năm 2020, Bộ Thông tin và Truyền thông đã đề ra các biện pháp thúc đẩy. Một số biện pháp trọng tâm như: 

Đầu tư xây dựng các khu CNTT tập trung, hình thành chuỗi liên kết, chuyển giao mô hình điểm của khu CNTT tập trung; xây dựng các vườn ươm, trung tâm xuất sắc về CNTT. Bộ hiện đang hoàn thiện Quy hoạch phát triển các Khu CNTT tập trung đến năm 2020 để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong tháng 4/2014; 

Chủ động thu hút đầu tư từ các tập đoàn hàng đầu thế giới về CNTT thông qua các hoạt động trao đổi, gặp gỡ, tổ chức diễn đàn đối thoại, thương thảo trực tiếp với các tập đoàn này; thu hút các tập đoàn, nhà cung cấp dịch vụ CNTT trên thế giới xây dựng và hình thành các trung tâm dịch vụ toàn cầu tại Việt Nam.

Phối hợp cùng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Công Thương và một số tỉnh, thành phố có tiềm năng tăng cường triển khai các hoạt động xúc tiến đầu tư cho công nghiệp CNTT trong Chương trình xúc tiến đầu tư quốc gia; phát hành cẩm nang hướng dẫn đầu tư, các ấn phẩm thu hút đầu tư, sách trắng về CNTT và truyền thông, danh bạ sản phẩm CNTT thương hiệu Việt…

– Chính sách hỗ trợ của Bộ TT – TT với các doanh nghiệp CNTT trong thời gian tới như thế nào, thưa ông ?

Hiện nay, Bộ TT-TT đang xây dựng dự thảo chương trình phát triển công nghiệp CNTT đến năm 2020 để trình TTg phê duyệt. Trong đó, dự thảo Chương trình đưa ra các chính sách ưu đãi và một số nội dung hỗ trợ DN CNTT. Các hỗ trợ tập trung vào 7 nội dung chính: phát triển nguồn nhân lực CNTT chất lượng cao; nâng cao sức cạnh tranh cho DN; thúc đẩy sản xuất sản phẩm, dịch vụ CNTT; hỗ trợ mở rộng thị trường trong và ngoài nước; tăng cường thu hút đầu tư; phát triển phần mềm nguồn mở; và đẩy mạnh phát triển dịch vụ CNTT. Dự thảo Chương trình đang được Bộ TT-TT tổ chức xin lại ý kiến các Bộ ngành lần thứ 3 và sẽ trình Thủ tướng phê duyệt trong quý III/2014.

Thời gian qua, Bộ TT-TT đã làm việc chặt chẽ với Bộ Tài chính để đưa các nội dung ưu đãi sản xuất sản phẩm phần mềm vào Nghị định số 218/2013/NĐ-CP ngày 26/12/2013 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật thuế thu nhập DN. Hiện nay, Bộ TT-TT cũng đang xây dựng dự thảo Thông tư hướng dẫn xác nhận hoạt động sản xuất sản phẩm phần mềm và hoạt động sản xuất sản phẩm nội dung số.

Đặc biệt, Bộ TT-TT đã xây dựng dự thảo Nghị quyết của Bộ Chính trị về đẩy mạnh ứng dụng và phát triển CNTT đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, bền vững và hội nhập quốc tế. Hiện nay, Bộ TT-TT đang phối hợp với Văn phòng Trung ương Đảng để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết để trình Bộ Chính trị ban hành.

– Năm 2000, Bộ Chính trị đã có Chỉ thị số 58 về đẩy mạnh ứng dụng và phát triển CNTT. Theo nhiều người, Chỉ thị có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển nói chung của ngành CNTT Việt Nam trong giai đoạn vừa qua. Được biết là Bộ TT-TT cũng đã tổ chức tổng kết việc thực hiện Chỉ thị. Xin ông chia sẻ thêm về kế hoạch trong thời gian tới?

Trong 2 năm vừa qua, thực hiện chỉ đạo của Đảng và Chính phủ, Bộ TT-TT cũng đã phối hợp với các ban, ngành, cơ quan liên quan tiến hành tổng kết việc thực hiện Chỉ thị số 58 năm 2000 của Bộ Chính trị.Để đáp ứng bối cảnh kinh tế chính trị mới, Bộ TTTT đang xây dựng dự thảo Nghị quyết của Bộ Chính trị về đẩy mạnh ứng dụng và phát triển CNTT đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, bền vững và hội nhập quốc tế. Ban Cán sự Đảng Bộ TT-TT đã báo cáo tập thể Bộ Chính trị và đã được Bộ Chính trị cơ bản nhất trí. Hiện nay, Bộ TT-TT đang phối hợp với Văn phòng Trung ương Đảng để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết để trình Bộ Chính trị ban hành. 

– Xin cảm ơn ông!