Bí mật và nghệ thuật đàm phán lương

Các nhà tuyển dụng dường như luôn chiếm ưu thế trong các cuộc đàm phán về lương thưởng. Họ hiểu rằng bạn cần công việc hơn là họ cần bạn.

Đàm phán lương bổng là một vấn đề tế nhị. Nếu bạn quen với việc ngã giá khi mua sắm thì đây là điểm khởi đầu thuận lợi của bạn. Tuy nhiên, khi đàm phán về lương thì không dễ dàng như khi đi mua sắm, bạn nên tìm hiểu và phân tích kỹ lưỡng mọi mặt vấn đề trước khí “đối đầu” với các nhà tuyển dụng.

Dưới đây là 5 bí mật và nghệ thuật bạn cần nắm vững để giành được mức lương tốt nhất cho mình khi đàm phán với nhà tuyển dụng.

Bí mật 1: Khoản lương của bạn không nhất thiết phản ánh năng lực và kinh nghiệm làm việc

Những nhà quản lý công ty sẽ trả lương theo đúng nhu cầu của thị trường để có được ứng viên thích hợp nhất. Vì vậy, trong một thị trường lao động cạnh tranh như hiện nay, mức lương khởi điểm của những nhân viên mới vào làm việc có thể gần bằng hay thậm chí bằng mức lương của bạn, mặc dù bạn hơn họ về trình độ học vấn và thâm niên công tác.

Một vài công ty đã tiên phong thực hiện những nghiên cứu về tính hợp lý của lương thưởng trên một nền tảng cơ bản nào đó và khắc phục vấn đề. Nếu họ phát hiện ra rằng khoảng cách giữa khoản lương của bạn và những nhân viên mới tuyển không đủ lớn, họ có thể tăng lương cho bạn một khoản lớn hơn nhiều so với mức tăng cố định theo quy định. Tuy nhiên, nhiều công ty không chủ động với công việc này và họ sẽ không làm gì trừ khi bạn trực tiếp phản ánh.

Bạn nên làm gì? Luôn nắm bắt và theo kịp mức lương của những người có cùng kinh nghiệm và trình độ học vấn như bạn. Trong trường hợp bạn nhận thấy có một khoảng cách, hãy nói với sếp của bạn: tôi thấy có điều bất hợp lý trong chế độ lương thưởng của công ty chúng ta, nếu không có sự thay đổi, e rằng tôi phải tìm việc ở chỗ khác.

Bí mật 2: Mức tăng thực tế có thể cao hơn so với mức tăng đưa ra

Khi phải quyết định mức tăng lương do công trạng hay thâm niên công tác, sếp của bạn luôn hết sức thận trọng về việc sẽ tăng bao nhiêu để tỷ lệ tăng trung bình không vượt quá một mức định nào đó. Ví dụ, mức định sẵn là 3,5%, sếp có thể thưởng cho nhân viên xuất sắc nhất với mức tăng 5% còn những nhân viên dưới mức trung bình chỉ là 2%.

Trên thực tế quỹ tiền dành cho việc tăng lương có thể lớn hơn con số mà sếp của bạn quyết định. Nguyên nhân là do nhiều công ty thông minh luôn để sẵn một quỹ dự phòng để sử dụng khi cần giữ chân những nhân viên xuất sắc mà họ có nguy cơ bị mất.

Do vậy, đừng bao giờ nhận lời đề nghị đầu tiên. Hầu hết các công ty đều có những mức lương khác nhau và đôi khi có vài mức lương cá biệt họ có thể trả. Một hành động nhỏ nhưng ít người chú ý là tạo cho sếp cơ hội để có thể trả lương cao hơn cho bạn. Điều đó chứng tỏ bạn là người cao tay. Nếu sếp rất muốn có bạn, thì đây là cơ hội để bạn có thể yêu cầu mức lương cao nhất có thể.

Hãy khẳng định bạn có đủ năng lực làm việc đáp ứng với nhu cầu của công ty, và bạn đề nghị mức tăng 8% khi công ty đưa ra mức thông thường là 4,5%. Các nhà quản lý thông minh sẽ sự tự hỏi bản thân: Liệu mình có sẵn sàng mất nhân viên này chỉ vì 500 USD/tháng. Trên thực tế nếu họ cần bạn, thì khoản tiền tăng đó rất nhỏ bé so với những chi phí họ phải bỏ ra để tìm người thay thế bạn.

Bạn nên làm gì? Ngày xem xét và quyết định mức tăng lương không nên là thời điểm để đàm phán một mức cao hơn do nhà quản lý đã phê chuẩn sự gia tăng này và hạch toán nó vào sổ sách tài chính. Cơ hội do vậy sẽ khó khăn hơn rất nhiều. Chiến dịch của bạn nên bắt đầu từ một tháng trước đó. Hơn nữa, bạn phải thể hiện bản thân thật tuyệt vời trong khoảng một năm trước khi tăng lương. Đừng ngại nói với sếp rằng: Tôi đã làm việc đó đấy.

Tuy nhiên, hãy biết dừng lại đúng lúc, vì nếu bạn vẫn tiếp tục đề nghị thì sếp có thể dừng cuộc nói chuyện và đưa ra đề nghị sau cùng đại khái như: “Chúng tôi chỉ chấp nhận trả lương ở mức X và không thể cao hơn” – mức X này có thể thấp hơn mức bạn đã thỏa thuận được lúc trước. Tệ hơn nữa bạn có thể tạo nên một ấn tượng xấu với sếp. Cho nên hãy thận trọng và khéo léo trong vấn đề tế nhị này.

Bí mật 3: Khi sếp nói với bạn rằng công ty không thể trả lương nhiều hơn cho bạn vào lúc này, tài chính có thể không phải là vấn đề

Nếu bạn đề nghị tăng lương và sếp của bạn nói rằng tài chính công ty hiện rất eo hẹp – hãy hỏi ông ta rằng công ty sẽ mất gì nếu bạn được tăng lương theo mức yêu cầu.

Nếu bạn không nhận được câu trả lời rõ ràng hay những lời động viên khích lệ, điều đó có nghĩa: sếp nghĩ rằng bạn xứng đáng với khoản lương đó ở vị trí công việc hiện tại; sếp không có quyền ra quyết định; bạn đang được trả mức lương cao nhất trong khung trả lương đối với vị trí công việc của bạn.

Bạn nên làm gì? Bạn nên quan tâm tới việc liệu bạn có còn muốn làm việc tại vị trí công việc hiện tại ở công ty nữa hay không. Nếu câu trả lời là có thì bạn cần có cái nhìn xa hơn về vấn đề lương bổng. Hãy sẵn sàng cho những nhân nhượng có thể chấp nhận được.

Khi công ty không đồng ý với mức lương bạn đề nghị, hãy để ý đến những quyền lợi khác từ công ty mà bạn thấy chưa hài lòng. Ví dụ, nếu bạn phải đi làm xa, hãy đề nghị công ty hỗ trợ tiền đi lại, biết đâu bạn có thể được phép đi làm muộn hay được nhận một khoản trợ cấp nào đó. Cuối cùng hãy hỏi xem mức lương của bạn có được đánh giá lại trong sáu tháng sắp tới hay không và đề nghị sếp ký một thỏa thuận tăng lương nếu bạn hoàn thành xuất sắc công việc và công ty đạt được một mức tăng trưởng doanh thu nhất định nào đó.

Bí mật 4: Các sếp sẽ trả lương cao hơn nếu họ thích bạn

Sẽ có một vài nhân viên được “sếp” yêu quý hơn những người khác, và đôi khi là hơn rất nhiều. Điều đó không có nghĩa bạn cần nịnh và chiều lòng sếp hết mực, mà phải là những người giúp đỡ “sếp” hiệu quả trong công việc cũng như tạo điều kiện để họ trở thành những nhà quản lý tốt.

Bí mật 5: Bạn không thể đàm phán khoản lương khi hết hợp đồng

Trừ khi bạn có một bản hợp đồng quy định rõ, còn bằng không các công ty đã cho bạn nghỉ việc sẽ có quyền không trả cho bạn khoản lương thưởng khi hết hợp đồng. Mặc dù vậy, thông thường họ vẫn trả cho bạn một vài thứ gì đó. Câu hỏi đặt ra là liệu nó có thỏa đáng đối với những đóng góp tiếp theo của bạn (tất nhiên, trong trường hợp công ty còn cần đến bạn ở một vấn đề nào đó).

Nếu bạn không cho rằng chưa đủ, bạn có thể thảo luận để đạt được nhiều hơn, nếu bạn có một vài lợi thế nhất định. Yếu tố then chốt nằm ở chỗ “Giá trị đặc quyền”. Ví dụ, bạn có phải là người duy nhất trong công ty nắm được các chi tiết quan trọng của dự án hiện tại hoặc là người biết rõ làm thế nào để vận hành các chức năng quan trọng nhất hay không? Nói cách khác, liệu họ vẫn còn cần điều gì đó ở bạn?

Bạn nên làm gì? Khi đưa ra những yêu cầu, bạn nên nhớ rằng mình đang đàm phán với các “cá nhân sếp” chứ không phải với “công ty”. Và những cá nhân đó, nếu đàm phán với bạn không thành công, luôn có nhiều thứ để mất, bao gồm các khoản tiền thưởng hay thậm chí là công việc của họ. Cách thức tốt nhất để đưa ra yêu cầu: một cách tôn trọng và bằng văn bản, bạn hãy gửi yêu cầu của mình tới một ai đó nắm quyền quyết định. Bạn có thể bắt đầu với sếp của bạn, hay sếp của sếp, hoặc gửi các bức thư trực tiếp tới hội đồng quản trị nếu họ là người quyết định.

Sau cùng, trong nghệ thuật đàm phán lương thưởng, bạn nên hiểu rằng không phải lúc nào cũng yêu cầu một mức lương cao chót vót là đúng, mà thay vào đó là một mức lương bạn cảm thấy hài lòng. Hãy bắt đầu với việc làm một phép tính về mức lương bình quân mà một nhân viên ở vị trí như của bạn sẽ nhận được và đặt ra mức lương lý tưởng cho vị trí ấy cũng như những quyền lợi bạn mong muốn sẽ có được. Nếu bạn chú trọng vào mục đích mình đã đề ra thay vì chiến thắng trong cuộc đàm phán lương thưởng, thì bạn sẽ dễ dàng biết được khi nào mình nên chấp nhận với thỏa thuận đã đạt được.

Và quan trọng nhất, sau khi kết thúc cuộc đàm phán, hãy nhớ là mọi quyết định, thoả thuận nên được ghi lại rõ ràng trên giấy tờ trước khi bạn chấp nhận công việc hay những yêu cầu mới mà sếp đưa ra.