Giảm thời gian thông quan sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế

Nghị quyết 19 là một gói các giải pháp đổi mới nhằm cắt giảm chi phí, thời gian và rủi ro trong hoạt động kinh doanh ở Việt Nam. Chính phủ Việt Nam đã đặt ra mục tiêu cho hai năm 2014-2015 là sẽ đạt được các tiêu chuẩn tương đương với các nước ASEAN – 6 trong “Sáu chỉ số hoạt động kinh doanh” của Ngân hàng Thế giới. Các chỉ số này rõ ràng tạo ra các cột mốc đo lường các hoạt động: Cấp Giấy phép kinh doanh, nộp thuế, thực hiện thủ tục hải quan, tiếp cận hệ thống điện, bảo hộ các nhà đầu tư, tiếp cận tín dụng và làm thủ tục phá sản.

Phấn đấu giảm thời gian thông quan

Hội thảo “Cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh” do Viện Nghiên cứu quản lí kinh tế Trung ương (CIEM) phối hợp với Cơ quan phát triển Hoa Kỳ (USAID) tổ chức ngày 4-6 là một sự khởi đầu của quá trình tìm kiếm các ý tưởng, đầu vào từ cộng đồng DN để xác định các thách thức thực sự liên quan đến hệ thống quy định và thủ tục về thuế, hải quan ở Việt Nam.

Trong số các mục tiêu đề ra tại Nghị quyết 19, Nghị quyết đặt ra mục tiêu giảm thời gian hoàn thành thủ tục thông quan XK xuống còn 14 ngày và NK giảm xuống còn 13 ngày (giảm được 7 ngày so với hiện nay). Ông Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng CIEM cho rằng: Đây là một nhiệm vụ không dễ dàng. Riêng thủ tục XK và NK, theo tính toán của một chuyên gia từ Mỹ, nếu chúng ta nhảy lên được top 10 của thế giới (năm 2010 Việt Nam đang ở vị trí thứ 68), GDP của Việt Nam có thể tăng thêm 27 tỉ USD. Hiện nay kim ngạch XNK của Việt Nam khoảng 270 tỉ USD/năm, việc giảm thời gian thông quan rõ ràng sẽ giảm được khoản chi phí rất lớn. Nhờ đó lợi nhuận và giá trị gia tăng sẽ tăng lên, chi phí giao dịch giảm xuống, tạo ra sự năng động trong nền kinh tế. Đó là cải thiện rất lớn trong môi trường kinh doanh bởi lẽ môi trường kinh doanh được đo bằng hai yếu tố là “rủi ro” và “chi phí”. Nếu chi phí và rủi ro càng thấp thì môi trường kinh doanh càng chất lượng.

Cùng quan điểm này, ông Phan Vinh Quang, đại diện USAID cho biết: Thủ tục thông quan cho hoạt động XNK được đo lường bằng ba yếu tố: Giấy tờ, thời gian và chi phí cần thiết để hoàn thành thủ tục XNK. Việt Nam là một trong những nước có độ mở tương đối cao. Khi giảm thời gian thông quan xuống, GDP sẽ tăng thêm rất nhiều. Việt Nam mới áp dụng chính thức thủ tục hải quan điện tử từ năm 2013, nếu chúng ta áp dụng rộng rãi và toàn diện thủ tục hải quan điện tử, thời gian thông quan sẽ giảm rất nhiều.

Ông Trần Phan Thành, Hiệp hội các Doanh nghiệp logistics Việt Nam cho rằng: Hiện nay, ngành Hải quan đã kiểm soát và nâng cao chất lượng các quy định về thủ tục hành chính, đảm bảo tính công khai, minh bạch các thông tin về thủ tục hành chính. Đáng lưu ý, từ khi ngành Hải quan triển khai mở rộng thủ tục hải quan điện tử, thời gian thông quan đối với tờ khai luồng xanh chỉ còn 2 phút, trong khi tờ khai luồng xanh chiếm tỉ lệ đa số. Do vậy làm giảm đáng kể thời gian thông quan, tiết kiệm chi phí, tăng tính cạnh tranh cho DN.

Tuy nhiên, theo ông Trần Phan Thành, việc triển khai thủ tục hải quan điện tử vẫn còn vướng mắc, hạn chế (chưa tính việc triển khai hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS). Việc triển khai hải quan điện tử hiện nay chỉ dừng lại ở mức khai báo hải quan thông qua công nghệ thông tin vì tất cả các khâu của thủ tục (tiếp nhận, kiểm tra, đăng kí, phân luồng) vẫn còn tác động của nhân viên hải quan, kể cả trường hợp phân luồng xanh, DN vẫn phải in tờ khai đến chi cục Hải quan nơi tiếp nhận, liên hệ với Hải quan tiếp nhận để đóng dấu hải quan trước khi đến cảng thanh lí hàng hóa XNK.

“Thời gian phân luồng thì có thể chỉ 2 phút đối với luồng xanh, nhưng tổng thời gian khai báo cho một lô hàng được phân luồng xanh tính từ lúc khai báo điện tử đến lúc được thông quan hàng hóa XNK hầu như không thay đổi đáng kể. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến mục tiêu đơn giản hóa quy trình, hồ sơ và thủ tục XNK, thủ tục hải quan và giảm thời gian thông quan hàng hóa XNK cho DN theo phấn đấu bằng mức trung bình của các nước ASEAN – 6 là 14 ngày đối với hàng XK và 13 ngày đối với hàng NK” – ông Trần Phan Thành chia sẻ.

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Công Bình cho biết, Tổng cục Hải quan là cơ quan thực hiện hai vai trò quan trọng. Một là quản lí Nhà nước về hàng hóa XNK, phương tiện vận tải XNC qua biên giới; hai là tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động XNK một cách nghiêm túc, đúng luật lệ quốc gia và quốc tế hiện nay, song vẫn đảm bảo quản lí chặt chẽ. Theo Nghị quyết 19, ngành Hải quan đóng vai trò quan trọng trong tiến trình tăng sức cạnh tranh của môi trường kinh doanh Việt Nam so với thế giới. Điều này được thể hiện cụ thể trong Nghị quyết 19 với chỉ tiêu rất rõ giao cho ngành Hải quan là phấn đấu giảm thời gian thông quan hàng hóa XNK.

Hiện ngành Hải quan đang phối hợp với các bộ, ngành tiến hành đo thời gian giải phóng hàng nhằm tạo thuận lợi thương mại, cải thiện thủ tục thông quan hàng hóa nâng cao hiệu quả của công tác quản lý nhà nước. Ngoài ra, thực hiện chương trình giảm thời gian thông quan, trong Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2020, đặc biệt là Kế hoạch cải cách, phát triển và hiện đại hóa hải quan giai đoạn 2011 – 2015 đã được Thủ tướng Chính phủ kí và phê duyệt, ngành Hải quan phấn đấu năm 2015 sẽ nâng cao trình độ tự động hóa, ứng dụng công nghệ thông tin, áp dụng các biện pháp hiện đại hóa ngang tầm các nước tiên tiến trong khu vực, phấn đấu lọt vào top 3 của Đông Nam Á.