DN lạc quan về triển vọng phục hồi và phát triển kinh tế

Ngày 6-6, Tổng cục Thống kê đã công bố “Báo cáo kết quả điều tra xu hướng kinh doanh của DN năm 2014”.

Cuộc điều tra được tiến hành với 8.100 (250 DN nhà nước, 7.200 DN ngoài nhà nước và 650 DN có vốn đầu tư nước ngoài). Đến ngày 30-4-2014 có 7.675 DN tham gia trả lời, chiếm 94,75% tổng số DN được chọn điều tra.

Theo báo cáo, thời điểm tháng 3-2014 tỷ lệ DN hiện đang vay vốn để sản xuất kinh doanh là 49,5% (50,5% còn lại không vay). Trong số các DN đang vay vốn (trong đó có DN vay từ 2 nguồn trở lên) thì tỷ lệ DN vay vốn tại các ngân hàng thương mại nhà nước đạt cao nhất với 63,6%. Tiếp đến là vay từ ngân hàng thương mại ngoài nhà nước, vay từ cá nhân, bạn bè, người thân và thấp nhất là từ các ngân hàng FDI và từ nguồn khác (như phát hành trái phiếu DN, thành lập công ty đại chúng/IPO, thuê mua,…)

Về nguyên nhân các DN không vay vốn từ các ngân hàng thương mại, điều tra của Tổng cục Thống kê cho thấy: Trong số 3.873 DN không vay vốn được hỏi vào thời điểm tháng 3-2014; có 70,3% số DN trả lời không có nhu cầu vay; 22,9% cho rằng thủ tục phức tạp, mất nhiều thời gian; 18,8% cho rằng lãi suất quá cao; 15,7% cho rằng họ có khả năng huy động vốn từ các nguồn khác; 14,4% cho rằng không đủ tài sản để thế chấp; 7,8% cho rằng vốn tự có để đối ứng không đáp ứng yêu cầu của ngân hàng; 6,4% cho rằng phải trả thêm chi phí khác ngoài lãi suất.

Tính từ thời điểm 1-1-2013 đến 1-3-2014 có 5,6% số DN tạm ngừng sản xuất kinh doanh, trong khi tỷ lệ này cùng thời điểm 2012 là 8,4% cho thấy, các DN Việt Nam đã từng bước ổn định sản xuất và bớt khó khăn hơn các năm trước.

“Mặc dù còn nhiều khó khăn nhưng hầu hết các DN đều lạc quan về triển vọng phục hồi và phát triển hơn trong năm 2014 và dự báo một số chỉ tiêu chủ yếu năm 2014 đều cao hơn năm 2013 (đặc biệt là các chỉ tiêu về doanh thu, lợi nhuận và kim ngạch xuất khẩu)” – Tổng cục Thống kê nhận định trong báo cáo.

Điều này chứng tỏ môi trường kinh doanh ngày càng thuận lợi hơn, kinh tế vĩ mô dần ổn định, thị trường trong nước và quốc tế có nhiều thay đổi theo hướng dần giảm bớt khó khăn, đồng nghĩa với thuận lợi ngày càng tăng giúp các DN lạc quan hơn, đầu tư hơn và kỳ vọng sản xuất kinh doanh hiệu quả hơn trong năm 2014 và các năm tiếp theo.

Tuy nhiên, theo Tổng cục Thống kê, tỷ lệ DN đầu tư mở rộng quy mô về lao động, vốn năm 2014 so với năm 2013 vẫn còn thấp (mặc dù dự kiến 2014 so với 2013 vẫn cao hơn 2013 so 2012). Điều này cho thấy mặc dù lạc quan về triển vọng phát triển, nhưng các DN vẫn rất thận trọng trong việc mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh để tránh rủi ro. 

Các DN đánh giá chung nhu cầu thị trường trong nước năm 2014 có triển vọng hơn so với năm 2013 nhưng tỷ lệ DN lạc quan về thị trường trong nước chưa cao, chỉ với 34,8%. Vẫn còn 16,2% số DN cho rằng thị trường trong nước năm 2014 kém hơn 2013.

Thế nhưng thời điểm hiện nay vẫn còn đến 50,5% số DN không vay vốn cho sản xuất kinh doanh, cộng với tỷ lệ DN dự kiến mở rộng quy mô về lao động và quy mô vốn năm 2014 đạt thấp. Do vậy, Tổng cục Thống kê thấy rằng: Các DN Việt Nam vẫn chưa hoàn toàn tin tưởng vào sự hồi phục và tính ổn định của thị trường và nền kinh tế trong nước cũng như quốc tế trong thời gian tới.

Nhìn chung nhiều DN Việt Nam chưa có thông tin chắc chắn về nhu cầu của thị trường thế giới. Có tới 55,8% số DN được hỏi trả lời không biết hoặc không đánh giá được nhu cầu của thị trường thế giới hiện nay.

Điều này cho thấy các DN Việt Nam chủ yếu là các DN có quy mô vừa và nhỏ, không có nhiều DN lớn nằm trong chuỗi sản xuất kinh doanh toàn cầu nên hạn chế nhiều đến khả năng nắm bắt nhu cầu của thị trường thế giới.

“Đồng thời cho thấy, vai trò của Bộ Công Thương và Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam trong việc xúc tiến và cung cấp thông tin cho các DN trong nước về nhu cầu của thị trường thế giới còn hạn chế. Điều này hạn chế và ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả sản xuất kinh doanh bền vững của các DN Việt Nam, đặc biệt là các DN sản xuất kinh doanh hàng xuất khẩu” – theo báo cáo của Tổng cục Thống kê.

Mặc dù còn nhiều khó khăn do vẫn còn bị ảnh hưởng của thời kỳ suy giảm kinh tế trong nước và quốc tế, nhưng từ kết quả sản xuất kinh doanh của các DN năm 2012, 2013 và dự kiến 2014, Tổng cục Thống kê cho rằng: Các chỉ tiêu cơ bản (lao động, vốn, doanh thu, xuất khẩu, lợi nhuận và các điều kiện khác của kinh tế vĩ mô) theo đánh giá của DN dần tốt lên. Theo dự báo của DN, năm 2014 khu vực DN đã thoát đáy và có mức kỳ vọng tăng trưởng khả quan và rõ nét hơn so với năm 2013 và 2012.

Để cung cấp kịp thời thông tin về xu hướng sản xuất kinh doanh của khu vực doanh nghiệp hiện nay, phục vụ cho yêu cầu chỉ đạo, điều hành của Bộ trưởng và lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Thủ tướng Chính phủ và lãnh đạo các Bộ, ngành ở Trung ương, từ ngày 1-3 đến 30-4-2014 Tổng cục Thống kê tiến hành điều tra chọn mẫu về xu hướng sản xuất kinh doanh của khu vực doanh nghiệp trong phạm vi cả nước. Đối tượng điều tra bao gồm 8.100 (250 DN nhà nước, 7.200 DN ngoài nhà nước và 650 DN có vốn đầu tư nước ngoài). Để tiến hành cuộc điều tra một cách hiệu quả, Tổng cục Thống kê đã tham khảo ý kiến của Viện Quản lý kinh tế Trung ương, Cục Phát triển DN (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) và Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam. Đến ngày 15-5-2014 (sau 1,5 tháng triển khai), công tác điều tra, tổng hợp kết quả đã hoàn thành.