Sắp ban hành luật giá mới!

Danh mục hàng hóa, dịch vụ thực hiện bình ổn (Điều 15) trong dự thảo Luật Giá trình Quốc hội sáng 28/5 liệt kê 10 mặt hàng. Sáng 28/5, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Giá. Nhiều ý kiến tập trung vào các quy định về danh mục hàng bình ổn giá và danh mục hàng hóa do Nhà nước định giá.

Danh mục hàng hóa, dịch vụ thực hiện bình ổn gồm xăng, dầu thành phẩm; điện; khí dầu mỏ hóa lỏng (thay cho khí LPG như dự thảo trước); phân đạm (thay cho phân đạm u-rê như dự thảo trước); vaccine phòng bệnh cho gia súc, gia cầm; muối ăn; sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi; đường ăn (đường trắng và đường tinh luyện); thóc, gạo tẻ thường; thuốc phòng, chữa bệnh cho người thuộc danh mục thuốc chữa bệnh thiết yếu sử dụng tại các cơ sở khám, chữa bệnh do Bộ Y tế quy định.

Như vậy, dự thảo Luật sau khi tiếp thu ý kiến đại biểu từ kỳ họp trước đã loại khỏi danh mục trên một số mặt hàng như sắt, thép, xi măng; thức ăn hỗn hợp dùng cho chăn nuôi, ghế ngồi cứng đường sắt… Đây là những mặt hàng đều đã có thị trường cạnh tranh hoặc việc loại khỏi danh mục sẽ hạn chế việc doanh nghiệp lách luật để được hưởng bình ổn giá khi thị trường gặp khó (phân u-rê, khí LPG…).

Tuy nhiên, không phải mọi thời điểm đều áp dụng bình ổn đối với mọi mặt hàng có trong danh mục mà “căn cứ vào danh mục, cơ quan có thẩm quyền (được quy định tại Điều 18) chủ động và chỉ lựa chọn hàng hóa, dịch vụ cần thiết phải bình ổn tại những thời điểm có biến động bất thường về giá. Nếu thị trường ổn định thì có thể không áp dụng bình ổn với bất kỳ hàng hóa nào.

Góp ý vào từng mục hàng hóa bình ổn, đại biểu Triệu Là Pham (Hà Giang) và Trương Minh Hoàng (Cà Mau) cho rằng cần thay tên mặt hàng “phân đạm” thành “phân bón” để mở rộng đến các loại phân NPK, đạm, lân, kali. Các đại biểu cho rằng nếu giá phân bón tăng cao sẽ tác động xấu đến sản xuất nông nghiệp.

Vẫn theo đại biểu Trương Minh Hoàng, cần bổ sung các thuốc bảo vệ thực vật vào danh mục bình ổn.

Trao đổi với các đại biểu trên, đại biểu Trần Du Lịch (Thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng không nên quá kỳ vọng vào việc mở rộng đanh mục vì “lợi bất cập hại” nếu kinh tế vĩ mô bất ổn.

Băn khoăn về đăng ký giá

Dự thảo luật giá quy định “đăng ký giá” là một trong những biện pháp bình ổn giá. Trước khi doanh nghiệp định giá hoặc thay đổi giá bán thì phải có văn bản đăng ký giá cho cơ quan có thẩm quyền.

Trước những ý kiến cho rằng “đăng ký giá” thể hiện sự can thiệp sâu của Nhà nước, ảnh hưởng đến quyền chủ động kinh doanh của doanh nghiệp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội vẫn cho rằng đăng ký giá là cần thiết. Tuy nhiên, doanh nghiệp chỉ phải đăng ký giá đối với hàng hóa, dịch vụ thuộc diện bình ổn giá tại thời điểm bình ổn giá.

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng), đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (Quảng Bình) và đại biểu Trần Du Lịch yêu cầu cần làm rõ nội dung này vì e ngại không phù hợp với cam kết của tổ chức WTO, hoặc nếu cơ quan thẩm quyền chậm đăng ký giá thì dẫn đến xáo trộn kinh doanh của doanh nghiệp…

Vẫn quy định khung giá bán điện

Tiếp thu các ý kiến đại biểu, dự án Luật đã quy định cụ thể danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá. Trường hợp cần thiết phải điều chỉnh danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.

Trong danh mục hàng hóa do Nhà nước định giá có mặt hàng điện. Theo đó, các ý kiến phát biểu đều đồng tình với Ủy ban Thường vụ Quốc hội khi quy định Nhà nước chỉ định mức giá cụ thể với các khâu truyền tải điện, giá dịch vụ phụ trợ hệ thống điện vì đây là những khâu thuộc quyền sở hữu của nhà nước.

Đối với các khâu: phát điện, bán buôn điện, về lâu dài sẽ áp dụng cạnh tranh theo lộ trình, phù hợp với cơ chế thị trường. Tuy nhiên, tại thời điểm hiện nay, Nhà nước vẫn quy định khung giá đối với giá phát điện, giá bán buôn điện. Như vậy, các doanh nghiệp được quyền chủ động định giá trong khung, cạnh tranh về giá theo khung; bảo đảm có lợi cho người tiêu dùng; tạo chủ động cho doanh nghiệp song Nhà nước vẫn kiểm soát được giá điện.

Về giá bán lẻ điện, Nhà nước quy định khung giá của mức giá bán lẻ điện bình quân, Thủ tướng Chính phủ quy định cơ chế điều chỉnh giá và cơ cấu biểu giá bán lẻ điện nhằm bảo đảm điều chỉnh linh hoạt theo cơ chế thị trường.

Thảo luận về các nội dung khác, đa số các ý kiến đều tán thành với dự án Luật sau khi được bổ sung, tiếp thu từ Kỳ họp thứ 2, trong đó có thêm nội dung cấm hành vi chuyển giá và thông đồng giá để trục lợi, tạo căn cứ xử lý đối với hành vi chuyển giá.