Doanh nghiệp phát triển mạng lưới bán lẻ còn nhiều khó khăn

Theo ông Phạm Đình Đoàn, Phó Chủ tịch Hiệp hội bán lẻ, với lãi suất cao như hiện nay, chưa kể đến khó khăn trong hạ tầng cơ sở như đất đai, mặt bằng… rất khó để doanh nghiệp (DN) phát triển các mạng lưới của mình.

Thực tế, để có thể phát triển được, các DN Việt Nam hiện nay rất cần có thêm nguồn vốn bổ sung từ ngân hàng. Tuy nhiên, để tiếp cận được các nguồn vốn ngân hàng bây giờ thì chi phí vốn rất cao. Ở các nước, chi phí vốn trung bình chỉ khoảng 2 – 4%/năm, còn ở Việt Nam với lãi suất cao như vậy thì sẽ rất khó cho DN phát triển các mạng lưới. Chưa nói đến vấn đề kinh doanh, mà chỉ nói đến hạ tầng cơ sở như đất đai, xây dựng… đây là những lĩnh vực thuộc danh mục đầu tư dài hạn. Đầu tư như vậy mà lãi suất cứ trên 10%/năm thì DN sẽ rất khó đầu tư trong bối cảnh hiện nay.

Theo đánh giá, lãi suất không phải là khó khăn của riêng DN nào bởi các DN đều phải đi vay vốn ngân hàng, và với những DN lớn muốn phát triển với quy mô lớn thì lượng vay cũng phải lớn. Do đó, không có DN nào mà lại không bị ảnh hưởng khi phải chịu mức lãi suất cao, đặc biệt là trong lĩnh vực bán lẻ khi mà DN phải tốn khá nhiều chi phí cho mặt bằng.

Chia sẻ vấn đề này, ông Đoàn cho rằng: hỗ trợ lớn nhất với DN hiện nay là mặt bằng, cần cải cách làm sao để DN có thể tiếp cận được với mặt bằng càng nhanh càng tốt. Bình thường, để tiếp cận và được khu vực mặt bằng thì ít nhất phải mất 3 – 4 năm, sau đó lại phải mất thêm rất nhiều các loại chi phí khác, công thêm với thủ tục hành chính phức tạp thì DN sẽ không thể làm được. Những DN cổ phần làm gì cũng đòi hỏi phải có sự minh bạch, nhưng như thế sẽ không thể nhanh bằng các DN nhỏ, thường các DN nhỏ họ rất “linh hoạt” trong vấn đề tiếp cận đất đai.

Ngoài ra, nếu các tập đoàn phân phối bán lẻ mà quá tập trung vào đất đai thì vô tình lại trở thành DN bất động sản. Vì muốn có có mặt bằng thì phải đi thuê đất hay mặt bằng, nhưng hiện nay các tỉnh cũng đang thiếu ngân sách, nên họ đều đưa ra chính sách là đấu thầu và trả tiền 1 lần. Điều này làm cho vốn của DN đầu tư vào đất đai còn lớn hơn cả vốn lưu động. Đây chính là điểm bất cập.

Chính điều này cũng hạn chế phần nào khả năng cạnh tranh của DN nội khi mà các DN và tập đoàn phân phối bán lẻ lớn của nước ngoài đang xâm nhập thị trường Việt Nam mạnh mẽ, mà một trong các thế mạnh của khối này là vốn. Có vốn, câu chuyện mặt bằng bán lẻ không phải là thứ “phải nghĩ”.

Trước xu thế này, hầu hết các DN trong nước đều ý thức rất cao việc liên kết hợp lực với nhau. Tuy nhiên sự hợp lực này trên 80% là không thành công. Điển hình, Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển hệ thống phân phối VN (VDA) chuẩn bị ra mắt là liên doanh giữa 4 doanh nghiệp: Tổng Công ty Thương mại Sài Gòn (SATRA), Tổng Công ty Thương mại Hà Nội (HAPRO), Liên hiệp HTX Thương mại Sài Gòn (Saigon Co.op) và Công ty TNHH Phú Thái. Nhưng cho đến nay sự liên kết vẫn chưa thành công.

Đánh giá về gói hỗ trợ 29.000 tỷ đồng của Chính phủ cho các DN mới đây, ông Đoàn cho rằng cần có sự công bằng trong gói cứu trợ bởi cộng đồng DN Việt Nam có cả DNNVV, các DN lớn. Đối với một quốc gia, các DN lớn cũng rất cần được quan tâm, bởi chính các DN lớn sẽ giống như đầu tàu để phát triển các ngành nghề khác nhau. Thế nhưng gói hỗ trợ này chỉ mới tập trung cho DNNVV, tốt hơn hết Chính phủ hãy hỗ trợ cho tất cả các DN. Cụ thể hóa bằng việc xem xét lại việc giảm thuế thu nhập DN từ 25% xuống 20%, hoặc xem xét việc miễn thuế VAT bao nhiêu % và trong một thời gian nào đấy. Có thể mạnh dạn đưa ra giải pháp miễn 50% thuế VAT, vì sẽ có trường hợp các DN sẽ tận dụng việc giảm thuế VAT trong vòng 6 tháng, nhưng đến tháng thứ 5 có thể họ sẽ đóng cửa công ty. Đến lúc đấy thất thu của Nhà nước sẽ rất lớn, mà lại tạo ra sự không bình đẳng giữa các DN với nhau.

Tóm lại, không nên phân biệt gói cứu trợ này cho DN nào, lĩnh vực gì. Vì tất cả đều là cấu thành của nền kinh tế, miễn sao tạo ra nhiều công ăn việc làm, tuân thủ đúng pháp luật, thực hiện đúng nghĩa vụ thuế và nâng cao sức cạnh tranh của DN, để hội nhập tốt hơn với nền kinh tế thế giới. – Ông Đoàn khuyến nghị.