Dự luật thuế thu nhập cá nhân còn nhiều bất cập

TS Lê Đăng Doanh, nguyên viện trưởng Viện Quản lý kinh tế trung ương, cho rằng đây là biểu hiện cho thấy người làm chính sách đang cố tình áp đặt, đang đứng ngoài cuộc sống của người dân.

Ít nhất phải giảm trừ gia cảnh 9 triệu đồng/tháng

Văn bản 1377 của UBND TP.HCM góp ý dự thảo Luật thuế TNCN sửa đổi cho rằng về chính sách thuế TNCN hiện nay còn có một số nội dung quy định phức tạp, không đáp ứng được yêu cầu cải cách thủ tục hành chính và bất cập so với thực tiễn.

Nếu căn cứ mức lương tối thiểu năm 2014 theo đề án cải cách tiền lương giai đoạn 2013-2020 và cách tính mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế bằng sáu lần lương tối thiểu khu vực hành chính sự nghiệp như hiện nay thì mức giảm trừ gia cảnh đến năm 2014 phải tương đương 9,9 triệu đồng/tháng.

Còn nếu tính dựa trên GDP bình quân đầu người và cách xác định mức giảm trừ gia cảnh bằng 2,5 lần mức GDP như Luật thuế TNCN hiện hành thì mức giảm trừ cho người nộp thuế năm 2014 phải là 8,9-9,1 triệu đồng/tháng.

Theo luật sư Trần Xoa, giám đốc Công ty luật Minh Đăng Quang, phương án sửa đổi mà Bộ Tài Chính trình Chính phủ không có thay đổi nào so với phương án được đưa ra lấy ý kiến toàn dân trước đây. Đó là giảm trừ gia cảnh mức 6 triệu đồng/tháng, người phụ thuộc mức 2,4 triệu đồng/tháng, bỏ mức thuế suất 35%.

Như vậy cơ quan soạn thảo không lắng nghe và tiếp thu ý kiến của toàn dân, của các chuyên gia và những người trực tiếp bị điều chỉnh bởi Luật thuế TNCN. “Tôi đề nghị Bộ Tài chính nên công khai góp ý của nhân dân về dự thảo sửa đổi Luật thuế TNCN cũng như nhận xét của cơ quan soạn thảo cho toàn dân biết” – ông Xoa nói.

Cùng quan điểm, ông Lê Khánh Lâm, phó tổng giám đốc Công ty kiểm toán DTL, cho rằng Bộ Tài chính cũng cần cho người dân, chuyên gia đóng góp ý kiến thời gian qua thấy ý kiến của mình được ghi nhận bằng cách công khai góp ý của người dân, cũng như ưu, nhược điểm từng phương án, so sánh với tờ trình ban đầu, ý kiến nào được tiếp thu…

Ngoài ra, theo ông Lâm, để rộng đường dư luận, Bộ Tài chính nên trình nhiều phương án để Quốc hội chọn lựa chứ không nên chỉ trình một phương án. “Việc sửa Luật thuế TNCN không nên chỉ đặt nặng mục tiêu số thu ngân sách mà cần hài hòa cả ba mục tiêu là đời sống người nộp thuế ổn định, thực hiện dễ dàng và nguồn thu ngân sách trong chừng mực nào đó không ảnh hưởng quá lớn…” – ông Lâm nói.

Theo ông Xoa, cơ quan soạn thảo không nên dựa trên quan điểm bảo vệ nguồn thu nhằm trì hoãn áp dụng Luật thuế TNCN sửa đổi đến năm 2014, mà nên áp dụng sớm để người dân dễ thở hơn và cũng đáp ứng được nguyện vọng của tất cả người làm công ăn lương.

TS Lê Đăng Doanh cho rằng mức thu nhập ấn định trong Luật thuế TNCN đã bị lạm phát xói mòn đi rất nhiều. Lạm phát từ năm 2009 đến nay lên tới hơn 40% cho thấy mức thu nhập thực tế của người dân đã bị giảm sút rất nghiêm trọng. Vừa qua dư luận bức xúc sau khi Bộ Tài chính công bố phương án sửa luật này là vì họ cảm thấy bị đánh thuế một cách quá đáng. Do vậy, muốn huy động tối đa thuế TNCN thì mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế và người phụ thuộc phải được điều chỉnh tương ứng với tỉ lệ lạm phát.

Theo luật sư Trần Xoa, để Luật thuế TNCN sửa đổi không bị lạc hậu từ khi chưa áp dụng, cần nâng mức khởi điểm chịu thuế lên gấp 10 lần lương tối thiểu chung để khi Nhà nước điều chỉnh lương tối thiểu thì người lao động trong các doanh nghiệp cũng được hưởng lợi. Còn theo ông Lê Khánh Lâm, nếu áp dụng cứng nhắc mức giảm trừ gia cảnh 6 triệu đồng/tháng thì nên bổ sung một số khoản giảm trừ khác như giảm trừ trượt giá, giảm trừ giáo dục… để trong tình hình giá cả có biến động thì linh hoạt điều chỉnh để người dân dễ thở hơn.

Ngoài ra, theo nhiều chuyên gia nên kéo giãn các bậc thuế để giảm bớt áp lực cho người nộp thuế. TS Đỗ Thị Thìn, phó chủ tịch Hội Tư vấn thuế VN, cho rằng một trong những điểm bất cập trong luật hiện hành là khoảng cách giữa các bậc thuế của VN quá thấp, dẫn đến mức thuế phải nộp tăng cao và nhanh.

Chỉ ra bất cập, yếu kém của cơ quan quản lý, ông Doanh cho rằng cơ quan thuế hiện chỉ chăm chăm tận thu vào những “người có tóc” mà hầu hết họ là người làm công ăn lương. Trong khi đó, có quá nhiều các khoản thu nhập rất lớn mà Nhà nước không kiểm soát và đánh thuế được. Đây là điều bất bình đẳng.

Một số chuyên gia cũng đề nghị nên xem xét lại quy định về điều kiện người phụ thuộc nằm trong diện được giảm trừ gia cảnh. Theo bà Thìn, điều kiện để được xét là người phụ thuộc khi có thu nhập không quá 500.000 đồng/tháng. Mức này là quá thấp so với nhu cầu sống tối thiểu hiện nay và cần nâng lên tối thiểu là 1.000.000 đồng.

Ông Lê Đăng Doanh kêu gọi các đại biểu Quốc hội là những người gần dân, hiểu được tâm tư nguyện vọng của người dân hãy lên tiếng, bảo vệ lợi ích chính đáng của người dân khi Luật sửa đổi Luật thuế TNCN được trình Quốc hội vào kỳ họp tới. Như thế là bảo vệ tính hợp lý, hợp pháp của Luật thuế TNCN”. Nếu ban hành luật pháp mà trái với nguyện vọng của đông đảo người dân mà có sự phi lý như vậy sẽ không có lợi ích gì” – ông Doanh nói.