Thuế thu nhập cá nhân – vài điểm cần lưu ý khi kê khai

Từ trước tới nay, một trong những nguyên nhân khiến đối tượng nộp thuế ngại “gõ cửa” cơ quan thuế là thủ tục hành chính phức tạp. Luật thuế thu nhập cá nhân có hiệu lực từ ngày 1/1/2009 có đối tượng nộp thuế rất lớn. Thủ tục kê khai thuế có gì mới, người nộp thuế cần lưu ý điểm gì?

Hiện nay, cơ quan thuế quản lý thuế thu nhập cá nhân (TNCN) thông qua cơ quan chi trả thu nhập, nhưng từ 1/1/2009, cơ quan này sẽ quản lý trực tiếp đến từng người nộp thuế. Điều này sẽ giải quyết hai vấn đề: người nộp thuế sẽ chứng minh gia cảnh trực tiếp với cơ quan thuế, chịu trách nhiệm về thông tin kê khai và khắc phục nhược điểm một người có nhiều khoản thu nhập từ các địa bàn khác nhau nhưng chỉ nộp thuế tại một nơi. Việc quản lý thu nhập của mỗi cá nhân sẽ dựa trên dữ liệu của nhiều cơ quan trả thu nhập tập trung vào dữ liệu của cơ quan thuế.

Theo Thông tư 84/2008/TT-BTC, hệ thống tờ khai thuế TNCN có hai dạng: hệ thống tờ khai dùng cho các cơ quan chi trả thu nhập và hệ thống tờ khai dành cho cá nhân nộp thuế. Về cơ bản, cả hai hệ thống tờ khai này đều kế thừa những điểm thuận lợi, hợp lý từ hệ thống tờ khai đã dùng để quản lý thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao, cá nhân có thu nhập từ kinh doanh… trước đây.

Theo quy định hiện hành về tờ khai đăng ký thuế đối với người có thu nhập cao, các đơn vị chi trả phải thực hiện kê khai trên 20 chỉ tiêu, ngoài ra còn cần có ảnh, tên đơn vị chi trả…nhưng tới đây, mẫu tờ khai đăng ký thuế TNCN giảm xuống chỉ còn 11 chỉ tiêu, không cần có ảnh và không cần khai đơn vị chi trả thu nhập…Thông tư 84 quy định, tổ chức chi trả thu nhập và cá nhân nộp thuế đã có mã số thuế (MST) được sử dụng luôn mã số đã có mà không cần phải đăng ký lại. Cá nhân có nhiều khoản thu nhập chịu thuế chỉ phải đăng ký một lần tại nơi mà cá nhân thấy thuận tiện nhất. Cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công không phải khai thuế tháng. Trách nhiệm khai thuế, khấu trừ thuế thuộc về đơn vị chi trả thu nhập. Các đơn vị chi trả thu nhập cũng chỉ khai số thuế đã khấu trừ trong tháng lớn hơn 5 triệu đồng thì cơ quan chi trả thu nhập được khai theo quý.

Ông Đình Nam Thắng, Phó trưởng ban Quản lý thuế thu nhập cá nhân, Tổng cục Thuế cho biết, có ít nhất 4 điểm người nộp thuế cần lưu ý khi thực hiện kê khai thuế TNCN. Trước hết là cơ quan thuế tận dụng các giấy tờ hiện có của các pháp luật liên quan để phục vụ việc nộp thuế, hạn chế tối đa việc yêu cầu người nộp thuế phải thực hiện các thủ tục hành chính. Ví dụ như các thủ tục liên quan đến chứng minh khoản thu nhập được miễn thuế từ chuyển nhượng bất động sản giữa vợ với chồng chỉ cần bản sao giấy chứng nhận đăng ký kết hôn hoặc bản sao hộ khẩu thể hiện mối quan hệ vợ chồng. Thứ hai là các giấy tờ chỉ cần bản sao không cần công chứng, người nộp thuế chỉ cần mang bản phôtô và bản gốc đến để cơ quan thuế đối chiếu. Thứ 3 là những loại giấy tờ khác không có sẵn thì người kê khai tự khai và chịu trách nhiệm về nội dung đã kê khai. Ví dụ, bố mẹ có con bị tàn tật đến tuổi lao động nhưng không có khả năng lao động thì chỉ cần nộp giấy giám định sức khoẻ của cơ quan y tế. Nếu không có thì bố mẹ tự kê khai và xã, phường xác nhận. Thứ 4 là chỉ cần một trong các loại giấy tờ, chứ không cần tất cả các loại giấy tờ khi chứng minh cùng một nội dung. Ví dụ, trường hợp chuyển nhượng bất động sản của cha mẹ cho con thì chỉ cần xuất trình hộ khẩu thể hiện mối quan hệ cha, mẹ với con hoặc giấy khai sinh của con.

Ông Thắng cho biết, để giải đáp thắc mắc của người nộp thuế, bắt đầu từ tháng 12/2008, hệ thống cơ quan thuế từ Trung ương đến địa phương sẽ thiết lập đường dây nóng nhằm đáp ứng kịp thời những vướng mắc về thuế TNCN nói chung và việc kê khai thuế TNCN nói riêng.

Theo ông Thắng, về nguyên tắc, cá nhân có thu nhập chịu thuế đều phải có MST. Tuy nhiên, việc cấp MST cho đối tượng nộp thuế sẽ được thực hiện theo lộ trình: trước mắt, từ nay đến hết năm 2008 sẽ tập trung cấp MST cho các cơ quan chi trả thu nhập, có tư cách pháp nhân (là DN, tổ chức, cơ quan…) với số lượng khoảng trên 500.000 đơn vị. Đối với các hộ kinh doanh và đơn vị đã có MST thì tiếp tục sử dụng mã số cũ, nếu chưa có MST thì tiếp tục cấp ngay sau khi có giấy đăng ký kinh doanh. Thứ 3 là sẽ thực hiện cấp MST cho các cá nhân đang nộp thuế thu nhập cao, có người đã nộp thuế nhưng chưa được cấp mã số thuế thì sẽ cấp từ nay đến cuối năm. Các đối tượng còn lại sẽ tiếp tục được cấp trong năm 2009, sau khi ngành thuế hoàn thiện hệ thống công nghệ thông tin.