Định mức tín nhiệm trong quản trị doanh nghiệp

Quản trị tín dụng thương mại luôn là bộ phận đóng vai trò quan trọng trong doanh nghiệp đặc biệt là các doanh nghiệp sản xuất và lưu thông khối lượng hàng hóa lớn. Quản trị tín dụng thương mại tốt làm tăng giá trị sử dụng vốn doanh nghiệp và ngược lại, khi quản trị kém, nó có thể làm suy giảm khả năng thanh khoản.

Lý do trước tiên là bởi tín dụng thương mại thường được tài trợ bởi nguồn vốn huy động ngắn hạn do đó sẽ rất lãng phí nếu để khoản phải thu quá lớn. Đôi khi khoản phải thu cao cũng là một biểu hiện của việc khách hàng chậm trả, không thanh toán đúng hạn hoặc nợ xấu, nợ khó đòi.

Nếu các khoản phải thu này không được kiểm soát tốt, sẽ có ngày doanh nghiệp lâm vào tình trạng mất thanh khoản và đi vào nguy cơ nợ nần.

Một doanh nghiệp đưa ra được các điều khoản tín dụng cạnh tranh cho bạn hàng so với những nhà cung cấp khác là một lợi thế quan trong giúp thúc đẩy tăng trưởng doanh số, thị phần và lợi nhuận trong tương lai.

Quản trị tín dụng thương mại bắt đầu từ đâu.

Quản trị tín dụng thương mại bao gồm năm bước cơ bản, bước thứ nhất là thiết lập các thỏa thuận bán hàng thông thường như thời hạn thanh toán, tỷ lệ được hưởng giảm giá chiết khấu nếu thanh toán sớm … Hiện nay các thông lệ nay đã được tiêu chuẩn hóa và áp dụng cho hầu hết các ngành .

Bước thứ hai là quyết định hình thức hợp đồng đối với khách hàng trong các thương vụ như tài khoản mở, lệnh phiếu, hối phiếu thương mại hay tín dụng thư.

Bước thứ ba giữ vai trò cực kỳ quan trọng, sẽ được trình bày chi tiết trong phần dưới đây, đó là đánh giá khả năng thanh toán của khách hàng. Đánh giá khả năng thanh toán của khách hàng thông qua nhiều nguồn và kênh thông tin khác nhau như lịch sử mua hàng của chính khách hàng đó, đánh giá của các nhà cung cấp hàng hóa và tín dụng khác về khách hàng và đặc biệt là sử dụng báo cáo tín nhiệm (Credit Report) của các tổ chức định mức tín nhiệm doanh nghiệp (Credit Rating Agency). Các cơ quan này sẽ sử dụng các nguồn thông tin để đối chiếu, sử dụng các phương pháp phân tích để nhận điện ra các doanh nghiệp tốt hoặc có vấn đề từ đó đưa ra các khuyến nghị cụ thể về hạng mức tín nhiệm, giúp cho nhà cung cấp đưa ra quyết định chính xác.

Khi nhà cung cấp xem xét các đánh giá của một Credit Rating Agency về bạn hàng tiềm năng của mình về mức độ tín nhiệm, đạo đức kinh doanh … họ bắt đầu chuyển sang bước thứ tư của chu trình quản trị tín dụng thương mại là thiết lập một hạn mức tín dụng (hạn mức nợ hoặc trả chậm) hợp lý để tối đa hóa được dòng tiền và lợi nhuận. Hay nói cách khác, nhà cung cấp sẽ tăng hạn mức tín dụng nếu sắc xuất thanh toán nhân với lợi nhuận dự kiến lớn hơn sắc xuất không thanh toán nhân với chi phí bán hàng.

Bước cuối cùng của chu trình quản trị tín dụng thương mại là thu nợ. Việc thu nợ diễn ra hài hòa trong mối quan hệ giữa việc thu được nợ đúng kỳ hạn đồng thời không làm mất đi khách hàng truyền thống khi truy đòi các khoản nợ quá gắt gao.

Vai trò của cơ quan định mức tín nhiệm trong quản trị tín dụng thương mại.

Như đã nói ở trên, việc đánh giá đúng năng lực và tiềm năng của khách hàng để xây dựng đúng hạn mức tín dụng là công việc mang tầm quan trọng lớn trong doanh nghiệp. Bộ phận đánh giá tín dụng thương mại của một doanh nghiệp sẽ không thể có đủ tiềm lực về nhân sự và tài chính để đánh giá được một cách nhanh nhất mức độ tín nhiệm và năng lực tín dụng của các khách hàng từ nhiều quốc gia khác nhau, do vậy họ nhờ đến các tổ chức định mức tín nhiệm để có một báo cáo tín nhiệm đẩy đủ.

Cơ quan đánh giá tín nhiệm sẽ sử dụng các công cụ và nguồn lực của mình để đưa ra một báo cáo tín nhiệm về doanh nghiệp trong đó sẽ trả lời cho doanh nghiệp các câu hỏi cơ bản như: Có nên ký kết hợp đồng với bạn không; Có nên và nên cho bạn thời hạn tín dụng là bao nhiêu ngày; Doanh nghiệp của bạn có tiềm năng phát triển thành đối tác vững chắc hay không; Có nên giúp bạn bán hàng tồn kho với giá cạnh tranh hay không; Bạn có phải là một nhà phân phối có vị thế tốt trên thị trường hay không …

Ngoài ra báo cáo còn bổ sung nhiều dữ liệu miêu tả về lịch sử hình thành và kinh nghiệm kinh doanh của doanh nghiệp, kỹ năng của ban lãnh đạo, tiềm lực tài chính… Những đánh giá trong hồ sơ và điểm số xếp hạng sẽ cho biết uy tín và tiềm năng có thể hợp tác kinh doanh của doanh nghiệp trong tương lai.

Ở Việt Nam hiện nay, Vietnam Credit là đơn vị duy nhất và đầu tiên cung cấp các báo cáo định mức tín nhiệm độc lập và đầy đủ này. Một số đơn vị khác cũng có cung cấp báo báo cáo thông tin tuy nhiên chỉ với mục đích nhằm xem xét cấp tín dụng của ngân hàng cho doanh nghiệp hoặc một số mục đích khác mà chưa chuyên sâu vào việc trợ giúp cho vấn đề xem xét hạn mức tín dụng thương mại cho người cung cấp hoặc tạo lập hồ sơ cho các doanh nghiệp muốn được mua hàng trả chậm.

Hầu hết các nhà cung cấp lớn trên thế giới vào thị trường Việt nam trong các ngành điện tử, tự động hóa, nguyên liệu công nghiệp, hàng tiêu dùng … từ lâu đã sử dụng các báo cáo của Vietnam Credit như một nguồn tham khảo quan trọng để xây dựng hạn mức tín dụng hoặc ra các quyết định về chấp nhận các nhà phân phối độc quyền ở Việt Nam.

Vai trò của cơ quan định mức tín nhiệm trong bảo hiểm tín dụng xuất khẩu.

Bảo hiểm tín dụng là hình thức bảo hiểm cho nhà xuất khẩu tránh khỏi các rủi ro và tổn thất không thanh toán được khi xuất hàng cho các đối tác nước ngoài. Ban đầu các tổ chức bảo hiểm tín dụng xuất khẩu đều do nhà nước thành lập tuy nhiên cùng với sự phát triển của kinh tế đã có nhiều đơn vị tư nhân tham gia vào lĩnh vực này.

Ở Việt nam hiện nay đã có một số công ty bảo hiểm cung cấp loại hình dịch vụ mới này, tuy nhiên do hạn chế về tiềm lực tài chính, hầu hết các hãng bảo hiểm này đều tái bảo hiểm tại một trong các tổ chức bảo hiểm tín dụng xuất khẩu lớn trên thế giới.

Trước khi chấp nhận các yêu cầu bảo hiểm, các tổ chức bảo hiểm này đều có các hoạt động đánh giá rủi ro trước bảo hiểm mà ta thường gọi là “underwriting”. Các nghiệp vụ này chủ yếu sử dụng báo cáo tín nhiệm đầy đủ và kết quả xếp hạng tín nhiệm (Comprehensive report) của các đơn vị định mức tín nhiệm để ra quyết định chấp nhận bảo hiểm. Thông thương các doanh nghiệp xếp hạng trong dải từ BB trở lên sẽ được chấp nhận bảo hiểm với mức phí chấp nhận được, ngược lại ở mức thấp hơn thì có thể chi phí bảo hiểm rủi ro tín dụng cao hơn hoặc không được chấp nhận bảo hiểm rủi ro tín dụng.

Hiện nay, rất nhiều các doanh nghiệp Việt Nam có quan hệ nhập khẩu từ các nhà cung cấp nước ngoài. Phần lớn các nhà cung cấp này đều có các nghiệp vụ bảo hiểm tín dụng với các tổ chức bảo hiểm. Viet Nam Credit hiện nay là đơn vị duy nhất ở Việt nam cung cấp các dịch vụ đánh giá tín nhiệm về các nhà nhập khẩu ở trong nước cho các tổ chức bảo hiểm tín dụng lớn nhất trên thế giới như Coface, Autradius, Euler Hermes hay KEIC.

Các doanh nghiệp nên làm như thế nào để có được đánh giá tín nhiệm cao nhất.

Hiện nay, ngoại trừ một số doanh nghiệp quen thuộc với việc hợp tác với tổ chức định mức tín nhiệm để có được các hồ sơ tín nhiệm khách quan, một phần các doanh nghiệp có quan hệ xuất nhập khẩu hiện vẫn chưa quan tâm hoặc coi trọng việc này như một kênh hữu ích cho việc tiếp cận với các nhà cung cấp và nhận được những lợi ích thiết thực.

Tất cả các hãng định mức tín nhiệm trên thế giới cũng như Vietnam Credit đều rất sẵn sàng trong việc giúp doanh nghiệp có một hồ sơ tín nhiệm trung thực và khách quan nhất. Bên cạnh đó một khi nhận được yêu cầu từ tổ chức định mức tín nhiệm về việc hợp tác làm báo cáo tín nhiệm thì doanh nghiệp cũng nên hợp tác chặt chẽ vì thực tế lúc này nhà cung cấp đã chuyển sang bước thứ ba của chu trình quản trị tín dụng thương mại và việc ký kết hợp đồng và chấp nhận các điều khoản tín dụng gần như đã chuẩn bị được thi hành do đó họ cần các tham khảo thêm để chính thức ra quyết định.

Cuối cùng tất cả các đánh giá đều phụ thuộc lớn vào đạo đức kinh doanh của doanh nghiệp, Vietnam Credit hiện có rất nhiều các hồ sơ chậm trả, hoặc có vấn đề trong các hợp đồng thương mại, chắc chắn các doanh nghiệp có tỳ vết sẽ rất khó có thể có được điểm tín nhiệm cao. Do dó trong quan hệ với các bạn hàng, doanh nghiệp cố gắng duy trì và tuân thủ tốt các điều khoản tín dụng đã ký kết, chỉ có như vậy mới duy trì được các bạn hàng truyền thống và nhận được nhiều sự trợ giúp về phương thức thanh toán cũng như hạn mức tín dụng thương mại.

Theo Saga