Biến động tỷ giá gây nhiều rủi ro cho doanh nghiệp

Hiện nay, nhiều ngân hàng thương mại đang đưa ra chương trình cho vay VNĐ với lãi suất ngoại tệ nhưng thực chất số tiền vay và lãi suất đều được định giá bằng USD. Trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng thấp, điều kiện cho vay bằng ngoại tệ bị thắt chặt, phương thức cho vay này được cho là sẽ giúp doanh nghiệp khi đến hạn trả nợ không phải quá lo lắng. Nhưng áp dụng phương thức này thì doanh nghiệp phải chấp nhận rủi ro khi tỷ giá biến động.

Theo Thông tư số 03 của Ngân hàng Nhà nước về cho vay bằng ngoại tệ, từ ngày 2.5, các ngân hàng thương mại chỉ được phép cho vay bằng ngoại tệ để thanh toán tiền nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ khi khách hàng có đủ nguồn thu ngoại tệ để trả nợ (ngoại trừ doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu). Điều này đồng nghĩa doanh nghiệp không có nguồn thu ngoại tệ phải vay VNĐ rồi mua ngoại tệ của Ngân hàng để thanh toán hàng hóa nhập khẩu. Tuy nhiên, do lãi suất cho vay bằng VNĐ thường cao gấp đôi so với USD khiến doanh nghiệp không dám vay. Các ngân hàng cũng né quy định về cho vay ngoại tệ bằng cách cho vay VNĐ với lãi suất ngoại tệ nhằm khơi thông nguồn vốn. Song không phải doanh nghiệp nào cũng vay được gói dịch vụ này hiện nay vì còn quá nhiều quy định ràng buộc giữa doanh nghiệp với ngân hàng. Bởi nơi cho vay sẽ quyết định sau khi xem xét lịch sử kinh doanh, dòng tiền đã sử dụng…

Thực tế, các Ngân hàng thương mại cho vay VNĐ với lãi suất USD kèm theo bảo hiểm tỷ giá là không phạm luật, vì việc giải ngân, thu hồi vốn lẫn lãi, phí bảo hiểm tỷ giá đều bằng VNĐ. Doanh nghiệp vay VNĐ rồi được ngân hàng quy đổi sang ngoại tệ để nhập khẩu hàng hóa, thực chất là doanh nghiệp đã mua ngoại tệ của ngân hàng để thanh toán tiền mua hàng hóa từ đối tác nước ngoài, phù hợp với quy định của ngân hàng Nhà nước. Giám đốc Công ty TNHH Việt Bắc Nhâm Việt Bắc cho rằng, phương thức cho vay này sẽ giúp doanh nghiệp không quá căng thẳng mua USD khi đến hạn trả nợ. Việc doanh nghiệp nhập khẩu vay VNĐ với lãi suất ngoại tệ sẽ rẻ hơn rất nhiều so với vay VNĐ thông thường. 

Tuy nhiên, rủi ro lớn nhất mà bên vay thường phải đối mặt là sự biến động của tỷ giá. Bởi khách hàng phải cam kết thanh toán cho Ngân hàng số tiền gốc và lãi được quy đổi theo sự biến động của tỷ giá USD. Cụ thể là đến kỳ trả nợ, ngoài việc khách hàng phải thanh toán số tiền vay VNĐ ban đầu và lãi suất, nếu tỷ giá tại thời điểm đó cao hơn tỷ giá khi vay, ngân hàng sẽ thu thêm phần chênh lệch. Trường hợp tỷ giá lúc trả nợ thấp hơn thì ngân hàng thu nợ gốc VNĐ và lãi suất. Song, do nhiều doanh nghiệp còn nặng tâm lý về biến động tỷ giá nên một số ngân hàng kích thích họ vay vốn dạng này bằng dịch vụ bảo hiểm tỷ giá không quá 3% so với tỷ giá tại thời điểm giải ngân; phần vượt trên mức 3%, ngân hàng sẽ gánh thay cho khách hàng

Khi cho vay VNĐ với lãi suất USD, hiện nay một số ngân hàng quy định lãi suất sẽ thay đổi 1 tháng/lần theo biểu lãi suất do ngân hàng đó công bố. Đây là yếu tố mà bên vay cần phải lưu ý, bởi lãi suất cho vay bằng ngoại tệ không bị khống chế mức trần nên ngân hàng có thể điều chỉnh lãi suất và tỷ giá theo ý muốn của mình. Do đó, khi ký hợp đồng vay vốn, bên vay cần cẩn trọng về các điều khoản liên quan đến lãi suất, có thể thỏa thuận với ngân hàng điều chỉnh trên một cơ sở nhất định.