Vốn cho doanh nghiệp: lấy từ đâu?

Các doanh nghiệp có thể liên kết đầu tư, lựa chọn đơn hàng vừa sức để quay vòng vốn nhanh, tiếp cận với các quỹ đầu tư tư nhân..

Giám đốc Công ty cổ phần Vật liệu xây dựng và phụ gia bê tông TuLog, Nguyễn Ngọc Tuấn từ đầu năm đến nay vẫn băn khoăn với việc mở rộng sản xuất kinh doanh mà chưa biết huy động vốn ở đâu. Việc vay vốn ngân hàng cũng đã được ông Tuấn tính đến, nhưng với lãi suất tăng cao, doanh nghiệp của ông vẫn “e dè” vì bài toán lỗ-lãi.

Đang loay hoay thì ông gặp được một đối tác cũng đang có kế hoạch đầu tư sản xuất sản phẩm mới nhưng nguồn vốn chưa đủ mạnh. Vậy là một giải pháp về vốn của hai công ty đã được tìm ra, đó là cùng liên kết để mở rộng sản xuất kinh doanh.

Hướng đi trên của công ty TuLog chỉ là một trong nhiều giải pháp mà các doanh nghiệp đã sử dụng để ứng phó với hoàn cảnh nguồn tín dụng từ ngân hàng bị “thắt” do lãi suất cao như hiện nay.

Ông Nguyễn Hoàng Lưu, Chủ tịch Hội các tổ chức xúc tiến và dịch vụ phát triển kinh doanh cho biết, đa số các doanh nghiệp trong hiệp hội của ông cũng đang gặp khó khăn về huy động nguồn vốn cho sản xuất kinh doanh. Vì vậy đã có nhiều cách thức, biện pháp được đưa ra để tháo gỡ cho hội viên như kêu gọi liên doanh, liên kết giữa các thành viên trong hội để đầu tư vào các dự án khả thi; giới thiệu để các thành viên của hội vay vốn ngân hàng như lãi suất hiện nay nhưng được trả nợ theo cách thức khác nhau phù hợp với điều kiện từng doanh nghiệp.

Ông Lưu cũng cho biết, nếu tình hình khó khăn này vẫn kéo dài, hội sẽ huy động các thành viên đóng góp vốn để lập một quỹ chung nhằm hỗ trợ cho các doanh nghiệp khó khăn vay với lãi suất thấp.

Với Công ty HandViet – doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ cao cấp thì lại có một cách thích ứng khác để đối phó với khó khăn về vốn. Theo bà Đào Thu Hà, giám đốc điều hành công ty: từ đầu năm, công ty đã nhận được nhiều đơn hàng, nhưng việc lãi suất ngân hàng cao đã khiến doanh nghiệp gặp không ít khó khăn trong việc triển khai các đơn hàng này.

Công ty buộc phải lựa chọn các đơn hàng vừa sức và cố gắng thực hiện trong thời gian ngắn nhất để có thể thu hồi vốn tất toán cho ngân hàng. Điều này đã tháo gỡ được các chi phí về lãi suất cho doanh nghiệp trong thời gian vừa qua.

Còn ông Vũ Quang Khánh, Chủ tịch, Tổng Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn dây và cáp Điện Ngọc Khánh thì chia sẻ, doanh nghiệp của ông vẫn tiếp cận được nguồn vốn tín dụng của ngân hàng với lãi suất thấp. Ông Khánh cho biết, sở dĩ công ty được ngân hàng ưu đãi về lãi suất vì là đối tác lâu năm của ngân hàng cộng với uy tín đã được tạo lập.

Trước tình trạng khó khăn của nền kinh tế, chuyên gia kinh tế cao cấp Phạm Chi Lan cho rằng, các doanh nghiệp phải tự cứu mình bằng việc rà soát lại toàn bộ việc kinh doanh, tăng cường liên kết, hợp tác trong chuỗi cung ứng, hiệp hội ngành/vùng, với các tổ chức liên quan; cùng điều chỉnh chiến lược hợp tác cạnh tranh, mua cổ phần của nhau. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần từ bỏ những dự án tốn kém, áp dụng các sáng kiến ngắn hạn giúp giảm chi phí.

Bà Phạm Thị Thu Hằng, Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp (Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam) cho biết, có 70% doanh nghiệp vẫn nghĩ rằng nguồn vốn tín dụng ngân hàng là nguồn chính để huy động vốn trong thời gian tới. Trong khi đó, những nguồn khác như quỹ đầu tư, thị trường chứng khoán còn rất hạn chế, ít đươc doanh nghiệp quan tâm đến.

Nhưng có một điều đáng lưu ý đó là có rất nhiều quỹ đầu tư tư nhân với cách thức huy động vốn qua thuê mua, ứng trước của người mua. Để có thể tiếp cận các thiết chế tài chính này, bà Hằng cho biết, các doanh nghiệp cần phải mạnh dạn trong việc thay đổi cách thức quản trị công ty theo hướng cởi mở hơn, tức là không sợ người khác tham gia vào công việc của mình.

Trong phần trả lời của mình tại phiên họp thường kỳ của Chính phủ, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Giàu cũng cho rằng việc kéo dài lãi suất cao sẽ ảnh hưởng tới tăng trưởng kinh tế nên thời gian kiềm chế lạm phát nên được rút càng ngắn càng tốt, khi đó lãi suất mới có thể hạ nhiệt. Vì vậy, trong thời gian tới sẽ phải có biện pháp để kéo giảm dần lãi suất xuống.

Thống đốc cũng cho biết Ngân hàng Nhà nước đã yêu cầu các ngân hàng thương mại điều chỉnh kế hoạch kinh doanh, cơ cấu tín dụng để tập trung vốn phát triển sản xuất kinh doanh, nông nghiệp, nông thôn, công nghiệp phụ trợ. Vì vậy, việc giảm lãi suất trong thời gian tới đối với doanh nghiệp khu vực sản xuất có thể diễn ra sớm. Đồng thời các ngân hàng sẽ cơ cấu lại nợ vay theo hướng chọn lọc kỹ khách hàng mới nhằm đảm bảo mục tiêu kiểm soát tín dụng của Ngân hàng Nhà nước.

Theo một thành viên Hội đồng tư vấn tài chính tiền tệ quốc gia, đây là thời điểm các doanh nghiệp phải tính toán lại phương án sản xuất kinh doanh của mình để tránh rủi ro thị trường lẫn rủi ro về lãi suất.

Nhiều chuyên gia nhìn nhận khả năng lãi suất giảm vào đầu quý III tới là khả thi. Bởi khi kiềm chế được sự biến động bất thường của USD, quyết liệt chống tình trạng đô la hóa và kiểm soát được thị trường ngoại tệ chợ đen thì cơ hội giảm lãi suất VND là rất lớn và lãi suất tiền đồng có khả năng sẽ giảm trong cuối tháng 6/2011 tới. Lúc này, dư nợ tín dụng sẽ có cơ hội cải thiện tốt hơn so với hiện nay. Hơn nữa, đến một lúc nào đó các ngân hàng cũng buộc phải giảm lãi suất cho vay để phát triển tín dụng trước áp lực lợi nhuận lớn trong năm tài chính.

Điều này bước đầu được nhìn nhận ở việc nhiều ngân hàng thương mại cũng đã công bố kế hoạch bơm vốn tín dụng cho khu vực sản xuất.

Đại diện VietinBank cho biết sẽ dành 20.000 tỷ đồng cho vay phục vụ sản xuất kinh doanh công nghiệp phụ trợ của 3 ngành là cơ khí chế tạo, dệt may và da giày. Theo đó, những doanh nghiệp thực hiện các dự án mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh hoặc đầu tư xây dựng mới vào lĩnh vực sản xuất các sản phẩm phụ trợ. Bên cạnh đó các ngân hàng cổ phần cũng tìm nguồn vốn rẻ dài hạn từ các định chế tài chính nước ngoài để đảm bảo nguồn cung vốn cho thị trường.

Ngày 30/3, Sacombank đã ký với Định chế tài chính hỗ trợ phát triển Hà Lan (FMO) hợp đồng vay vốn cấp 2 trị giá 150 triệu USD với thời hạn vay 10 năm nhằm hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp vừa và nhỏ. Bên cạnh đó, để giải quyết nhu cầu khan vốn của doanh nghiệp, nhiều ngân hàng đã triển khai các chương trình ưu đãi cho những khách hàng chuyên biệt từng ngành nghề.

Trong bối cảnh kênh tín dụng từ ngân hàng gặp nhiều khó khăn, bản thân các doanh nghiệp cũng đã chủ động tìm nguồn vốn từ các đối tác nước ngoài, phát hành thêm trái phiếu và cổ phiếu trên thị trường.

Công ty cổ phần Tập đoàn Minh Phú đang xây dựng kế hoạch tăng vốn lên 900 tỷ đồng bằng cách không phát hành cho cổ đông hiện hữu mà phát hành riêng lẻ cho đối tác nước ngoài với giá rất cao so với thị giá trên sàn. Trong đó, 200 tỷ đồng được phát hành cho một quỹ đầu tư Hong Kong bằng trái phiếu chuyển đổi. Cổ phiếu phát hành thêm đang được hai nhà đầu tư Nhật Bản chào mua.

Một doanh nghiệp cũng có kế hoạch tăng vốn trong năm 2011 được nhiều nhà đầu tư quan tâm là Vinaconex. Trong cuộc họp Hội đồng quản trị Tổng công ty ngày 24/3, Tổng công ty này dự kiến tăng vốn từ 3.000 tỷ đồng lên 4.000 tỷ đồng bằng cách phát hành cho cổ đông hiện hữu. Tăng vốn từ 4.000 tỷ đồng lên 5.000 tỷ đồng bằng cách bán cho đối tác chiến lược để thu thặng dư. Tuy nhiên, có thể nhận thấy tỷ lệ các công ty có triển vọng trong huy động vốn qua thị trường chứng khoán không nhiều.

Giảm chi tiêu công cũng là một trong những giải pháp để sử dụng vốn hiệu quả trong giai đoạn hiện nay. Ông Huỳnh Thế Du, Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, nhận định: tại Việt Nam hiện nay, chi tiêu công đang chiếm tỷ lệ quá lớn trong tổng vốn đầu tư (50%), trong đó có một lượng nhất định bị thất thoát, lãng phí và được đổ vào thị trường tài sản (bất động sản, chứng khoán, vàng…) thay vì đổ vào sản xuất, kinh doanh.

Để xử lý những vấn đề này, trước hết cần phải tìm mọi cách giảm chi tiêu công… Cũng cần dựng hàng rào kỹ thuật với quy chuẩn an toàn cao nhằm siết chặt hoạt động ngân hàng, thậm chí để các ngân hàng nhỏ phải sáp nhập lại, nhằm đảm bảo an toàn cho cả hệ thống, tránh tình trạng thị trường trở nên méo mó vì phải cạnh tranh không lành mạnh, không cân sức.

Theo Bà Dương Thu Hương, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, để giảm mặt bằng lãi suất, nắn dòng chảy vốn tín dụng vào khu vực sản xuất, kinh doanh, chỉ riêng ngân hàng nỗ lực chưa đủ mà phải có sự hợp sức từ phía doanh nghiệp. Để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, ngân hàng không cho vay bằng mọi giá, chính những khách hàng tốt, dự án tốt sẽ là động lực khơi thông dòng tín dụng cho các ngân hàng một cách lành mạnh./.