Thuế nhà đất tạo khả năng tiếp cận nhà ở công bằng cho người dân

Nhiều ý kiến cho rằng, cần thiết phải có một sắc thuế với bất động sản nhằm hạn chế tình trạng đầu cơ, thổi giá đất, từ đó đảm bảo khả năng tiếp cận nhà ở công bằng của người dân. Tuy nhiên, chính sách thuế này chỉ hiệu quả khi cơ sở dữ liệu đất đai được liên thông, minh bạch.

Thuế bất động sản để điều tiết thị trường

Xung quanh một số ý kiến đề cập đến việc cần xây dựng một sắc thuế nhà đất đang được bàn luận gần đây, Báo Diễn đàn Doanh nghiệp đã tổ chức buổi Tọa đàm trực tuyến với chủ đề: “Hai kịch bản từ việc đánh thuế sở hữu nhà ở thứ 2”. 

Tại hội thảo, ông Vũ Văn Phấn – Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) cho rằng, việc thi hành sắc thuế về tài sản ở Việt Nam, nhất là với tài sản là đất và công trình trên đất là cần thiết. Hiện nay, chúng ta mới có thuế sử dụng đất phi nông nghiệp với mức thuế suất trong hạn mức là 0,03%; vượt dưới 3 lần hạn mức là 0,07% và trên 3 lần hạn mức là 0,15%. Tuy nhiên, mức thuế này chưa đảm bảo  sử dụng đất hiệu quả và chưa chống được đầu cơ. Cùng quan điểm này, ông Nguyễn Mạnh Hà – Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam cho rằng, việc đánh thuế góp phần điều tiết thị trường, tránh tình trạng thị trường sốt ảo. 

Phân tích về khía cạnh khác của thuế đối với bất động sản, GS Đặng Hùng Võ – nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường cho rằng, đánh thuế vào đất thực chất sẽ nâng cao hiệu quả sử dụng đất. Hiện nay, tại một số quốc gia, thuế bất động sản là một nguồn thu ngân sách đáng kể trong tổng thu ngân sách. Rất nhiều nước phát triển đã thành công trong việc dùng đất làm vốn để phát triển, thông qua chính sách thuế với đất đai, tạo nguồn thu cho ngân sách và nâng cao hiệu quả sử dụng đất.  

Đồng tình với ý kiến các chuyên gia, doanh nghiệp tại hội thảo, ông Nguyễn Văn Phụng – Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp lớn, Tổng cục Thuế cho rằng, một mục tiêu lớn của việc đánh thuế với đất là để chống đầu cơ, thâu tóm, đảm bảo công bằng trong xã hội. Tuy nhiên, ông Phụng cũng cho biết ý tưởng đánh thuế sở hữu nhà thứ 2 trở lên  hiện mới chỉ là câu chuyện bàn luận của thị trường, Bộ Tài chính vẫn đang nghiên cứu về vấn đề này. 

Để đảm bảo tính hiệu quả của chính sách thuế tài sản, mà cụ thể là tài sản nhà và đất, theo ông Phụng, trước hết cần có cơ sở dữ liệu thông tin đầy đủ. Hiện nay, cơ sở dữ liệu về quản lý đất đai trên cả nước chưa có sự liên thông giữa cơ quan quản lý tài nguyên môi trường và cơ quan quản lý thuế. Do đó, một khi thông tin chưa liên thông thì cơ quan thuế sẽ không thể quản lý được hiệu quả, đánh thuế sẽ không đảm bảo công bằng, không đúng mục tiêu. Ngay như với thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, nếu có sự liên thông, chia sẻ thông tin thì việc áp dụng chính sách mới đảm bảo hiệu quả. 

“Chúng tôi rất cần sự chia sẻ thông tin của cơ quan tài nguyên môi trường, trước mắt là để làm tốt chính sách thuế sử dụng đất phi nông nghiệp. Khi chưa đủ thông tin, đánh thuế sẽ không công bằng”, ông Nguyễn Văn Phụng nhấn mạnh.

Thị trường bất động sản cần thông tin minh bạch

Liên quan đến thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, GS Đặng Hùng Võ cho rằng đã đến lúc bàn việc điều chỉnh chính sách này. Hiện nay, mức thuế sử dụng đất phi nông nghiệp ở nước ta là 0,03% (trong hạn mức), trong khi các nước khác là 1%. Tại các nước, tiền thuế từ đất là nguồn thu quan trọng để phát triển hạ tầng đô thị. Còn với chúng ta, phần lớn tiền đầu tư phải vay từ nguồn ODA. Do đó, GS Đặng Hùng Võ đề nghị, nên cải cách theo hướng tăng thuế sử dụng đất phi nông nghiệp bởi “nếu thuế cao thì giá đất sẽ thấp và ngược lại”. Khi giá đất thấp, chi phí đầu vào về đất cho quá trình sản xuất, đầu tư sẽ không còn lớn như hiện nay. Đồng thời, việc cải cách chính sách thuế sử dụng đất phi nông nghiệp như vậy cũng là cần thiết để giúp tăng nguồn thu cho ngân sách. 

Bên cạnh đó, theo GS Đặng Hùng Võ, để thị trường bất động sản phát triển thì việc công khai, minh bạch các thông tin là rất quan trọng. Thị trường bất động sản sơ cấp hiện đang thiếu minh bạch, thiếu trách nhiệm giải trình của cơ quan quản lý. Ngoài ra, cần đưa ra quy trình điều chỉnh quy hoạch chặt chẽ, minh bạch… Đây là một số việc lớn cần làm để tạo ra quá trình vốn hoá đất đai, khai thác được quỹ đất tốt hơn.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Phụng cũng cho rằng, điều quan trọng hiện nay chúng ta cần là thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, các doanh nghiệp có dự án tốt, thoả mãn các nhu cầu về nhà ở của người dân, khi đó cơ sở thuế sẽ được mở rộng, nguồn thu tăng, từ đó trang trải thêm được chi phí đầu tư cơ sở hạ tầng. “Cơ sở thuế là các giao dịch mang lại nguồn thu cho người dân, cho doanh nghiệp. Khi mở rộng cơ sở thuế bằng việc phát triển thị trường, công khai thông tin, phát triển chính sách trung và dài hạn thì nguồn thu thuế mới bền vững, dài lâu”, ông Phụng cho biết.